Mechanizmem nazywamy układ mechaniczny przeznaczony do przekształcania ruchu jednego albo kilku członów w zadany ruch innych członów. W każdym mechanizmie możemy wyodrębnić człony i pary kinematyczne.
Członem nazywamy jeden lub kilka sztywno połączonych ciał. Człon nieruchomy nazywamy ostoją. Prostą parą kinematyczną nazywamy ruchowe połączenie 2 członów. Główną cechą par kinematycznych jest ograniczenie liczby stopni swobody mchu względnego każdego z członów. Ze względu na liczbę więzów nałożonych na względny mch członów, pary kinematyczne można podzielić na klasy. Klasa kinematycznej pary odpowiada liczbie więzów nałożonych na względny mch członów wchodzących w tę parę.
W zależności od sposobu połączenia członów ilość więzów może przyjmować liczby od 1 do 5 i dlatego wszystkie pary kinematyczne dzielimy na 5 klas (tabl. 3.1). Wewnątrz każdej klasy - w zależności od rodzaju wykluczonego mchu członów - pary kinematyczne dzielimy na postacie. Pary kinematyczne ze względu na rodzaj mchu względnego można podzielić na przestrzenne i płaskie, a względu na sposób połączenia na pary niższe i wyższe. Niższymi nazywamy takie pary, których człony stykają się powierzchnią. W wyższych parach człony posiadają punkt lub linię styczności i w przeciwieństwie do par niższych nie mogą przenosić znacznych obciążeń. W tabl. 3.2 pokazano schematy członów par kinematycznych.
Układ członów połączonych parami kinematycznymi nazywamy łańcuchem kinematycznym. Łańcuchy kinematyczne dzielimy na otwarte i zamknięte, proste i złożone, płaskie i przestrzenne.
Tabl. 3.1. Postacie par kinematycznych.
Pli |
_ I — |
POSTAĆ ■-X-- |
3 | |
/ |
5 |
. <i> - | ||
n |
4 | |||
iii |
3 |
X . | ||
IV |
2 |
Jsh |
0 | |
V |
1 |
"mar |
4-imC |
Tabl. 3.2. Schematy członów par kinematycznych.
18