156
GRZEGORZ LTSSOWSKI
Ocena podziałów dokonywana przez poszczególne osoby może
1) uwzględniać jedynie konsekwencje możliwych podziałów dla nich samych (preferencje osobiste),
2) uwzględniać ponadto konsekwencje możliwych podziałów dla pozostałych osób (preferencje rozszerzone). Mogą być one oceniane z punktu widzenia osoby oceniającej albo też z punktu widzenia osób, których dotyczą.
Większość z rozważanych w tym artykule normatywnych zasad sprawiedliwości dystrybutywnej zakłada bezpośrednio pierwszy z wymienionych sposobów oceny podziałów. Jednak przy ich konstruowaniu i uzasadnianiu wykorzystuje się na ogół drugi z nich.
Preferencje na zbiorze konsekwencji możliwych podziałów dla poszczególnych osób są opisywane za pomocą funkcji użyteczności. Funkcja ta jest określona na iloczynie kartezjańskim zbioru podziałów X oraz zbioru osób S i przyjmuje wartości ze zbioru liczb rzeczywistych Re.
u: X xS-» Re.
Funkcję użyteczności można przedstawić za pomocą macierzy użyteczności. Przedstawia ją tabela 2.
W celu podkreślenia, że oceny podziałów są ocenami dokonywanymi przez poszczególne osoby, będziemy oznaczać użyteczność podziału x dla osoby h przez uh (x).
Interpretacja użyteczności przypisanych konsekwencjom możliwych podziałów dla poszczególnych osób zależy od przyjętych założeń pomia-rowo-porównawczych. Można wyróżnić sześć typów takich założeń. Przedstawia je schematycznie tabela 3.
Tabela 2
Macierz użyteczności
Podziały |
Osoby | |||
1 |
2 |
... h |
. . . n | |
X |
«.(*) |
Ui(x) |
. • • uM |
. . . u„(x) |
y |
«iOO |
«ł00 |
• • • «*0») |
■ • • U.(y) |
z |
«iCO |
Ui(,z) |
■ ■ ■ Uk(z) |
. ■ ■ U'(z) |
Tabela 3
Typy założeń pomiarowo-porównawczych
Sposób pomiaru |
Międzyosobowe porównania | ||
preferencji |
brak |
częściowe |
pełne |
Porządkowy |
PN i |
1 UPl |
PP l |
Interwałowy |
IN |
--* jipzj----► |
IP |