Poniżej przedstawiono pokrótce historię działań wchodzących w zakres kształcenia osób dorosłych, które dawniej miały miejsce w państwach europejskich. Takie zestawienie najważniejszych informacji ma na celu umożliwić dokonanie porównania z tymi praktykami, które w przeszłości stosowano w Polsce (opisanymi w rozdziale 2 poradnika). W ten sposób Czytelnik będzie mógł się przekonać, że edukacja osób dorosłych nie stanowi pewnego rodzaju „mody" właściwej dla XXI wieku, gdyż duże znaczenie przypisywano jej już w minionych stuleciach.
Dynamiczny rozwój działań związanych z procesem edukacji osób dorosłych przypadł w Europie na drugą połowę XVIII wieku1. Wzrost znaczenia wszelkich inicjatyw zmierzających do poprawy poziomu wykształcenia dorosłych warstw społeczeństwa stanowił efekt gwałtownych przemian społeczno-gospodarczych, które zostały zapoczątkowane w Anglii, i które rozszerzyły się następnie na inne kraje europejskie. Ów cykl przemian przeszedł do historii pod nazwą Rewolucji Przemysłowej. Jego skutki, w tym również dla sfery oświaty i edukacji, były niezwykle poważne. Widoczne stało się to zwłaszcza w Anglii, gdzie rozwój nowoczesnych (jak na tamte czasy) technologii spowodował konieczność zatrudnienia w przemyśle większej liczby wysoko wykwalifikowanych robotników. Oczywiste stało się, że zapotrzebowanie na lepiej wykształconą siłę roboczą można zaspokoić tylko w jeden sposób - poprzez szkolenie i kształcenie dorosłych pracowników. W efekcie zapoczątkowane zostały kursy dla pracowników zakładów przemysłowych - prowadzone początkowo w formie spotkań i dyskusji, których tematyka pozwalała zapoznać się robotnikom ze wszelkimi „nowinkami technicznymi” oraz nowymi rozwiązaniami stosowanymi przy budowie i obsłudze maszyn. Milowym krokiem w zakresie kształcenia i edukacji osób dorosłych stało się otwarcie w 1798 roku w angielskim mieście Nottingham pierwszej szkoły, której uczniami mogły być wyłącz-
Radziejowska E„ Edukacja ustawiczna jako utopia, s.l. http://www.cku.czest.pl/publikacje (data dostępu 28.09.2009).
Poradnik - Podstawy kształcenia ustawicznego