7540037594

jedynie przez wkopy inwestycyjne, prawie we wszystkich przypadkach zanotowano obecność smug drewnianych, drewna z trumien i gwoździ (ryc. 6). Zaobserwowano ułożenie pochówków na osi wschód zachód, z nieznacznymi odchyleniami w kierunku północnym i południowym. Ułożone w pozycji wyprostowanej na wznak, z kończynami dolnymi wyprostowanymi, natomiast kończyny górne były ułożone na klatce piersiowej, na miednicy oraz wyprostowane wzdłuż ciała. W jamach pochówki występowały głównie pojedynczo, jedynie w 10 przypadkach stwierdzono pochówki podwójne (bez śladów trumien), w 2 przypadkach w jednej jamie grobowej wystąpiły pochówki więcej niż dwóch osobników. Analizując groby podwójne, w jednym przypadku przy pochówku osoby dorosłej odkryto kości noworodka ułożone na lewej kości udowej (ryc. 7), w drugim, na prawej ręce położono noworodka, a drugi ułożony był kilka centymetrów od pierwszego, na tej samej głębokości i w tej samej jamie grobowej, natomiast w innym przypadku - był to pochówek podwójny kobiety i mężczyzny (ryc. 8). Wszystkie spotkane pochówki podwójne zostały zlokalizowane w wykopie VII. W jednym przypadku pochowano czterech osobników w jednej jamie grobowej (ryc. 9), w drugim siedmiu osobników (ryc. 10). Pod pochówkami szkieletowymi oraz na tym samym poziomie, odkryto skupiska popiołu zawierające oprócz kości spalonych również fragmenty ceramiki. Calec w wykopach: VII, VIII, IX uzyskano na głębokości 1,75 m. Wyposażenie wśród pochówków stwierdzono nieliczne, przy pochówku 42 - wystąpiły jako wyposażenie, dwie sprzączki do pasa z brązu, na kościach udowych, natomiast przy pochówku 68 (kilkuletnia dziewczynka) odkryto fragmenty diademu z brązu oraz szpilę z paciorkami szklanymi. Przy pochówku 74 odkryto monetę, którą zmarły trzymał w prawej dłoni (ryc. 11). Wstępne datowanie cmentarzyska ustalono na podstawie literatury i znalezisk obecnych na okres między X/X1 do XIII/XIV wieku.

W wykopie oznaczonym jako X, położonym w części wschodniej, na głębokości 0,4 m, odkryto mur o szerokości 0,6 - 0,8 m. Został podzielony na dwie części przez rurę z gazem, która niszczyła go do poziomu 0,3 m. Odkryty fragment ma 4 m długości, częściowo znajduje się na terenie budowanej drogi (ryc. 12). Od strony wewnętrznej muru znaleziono fragmenty kości ludzkich. Sądząc po wielkości i szerokości muru, jest możliwe, iż jest to mur otaczający cmentarz przykościelny.

Badania prowadzono również na ul. Długiej, gdzie jedynie w 5 punktach odkryto warstwę archeologiczną. Założono 5 wykopów sondażowych, w których wystąpił bruk kamienny (pozostałość po trakcie średniowiecznym) (ryc. 13) oraz 0,4 m warstwy średniowiecznego miasta. Warstwa została wyeksplorowana, pozyskano zabytki ruchome w postaci fragmentów ceramiki oraz dwóch kości ludzkich (fragment żuchwy i kości udowej) na odcinku równoległym do ul. Floriańskiej. Fragmenty kości ludzkich mogą być śladem na obecność cmentarzyska wczesnośredniowiecznego (stan. 10).

Odkrycia w Byczynie pozwolą na inne spojrzenie, na problem miast z metryką wczesnośredniowieczną i średniowieczną. Będą mogły posłużyć rekonstrukcji życia codziennego, przemian gospodarczych czy wykorzystania surowców. Wyroby ze skór, drewna, metali, są odbiciem tej kultury, której tylko materialną część udaje nam się odtworzyć. Są bezcennym źródłem informacji nie tylko dla archeologów czy historyków, ale również dla tych dziedzin nauki, które w sposób pośredni wykorzystują archeologię. Na Śląsku pracowni skórniczych jest niewiele, skóry odkryto we Wrocławiu, Opolu. Pracownia skórnicza odkryta w Byczynie, której jedynie fragmenty udało się odsłonić, przyniosła ponad 5 tys. fragmentów i ścinków skór, noszących ślady szycia i łączenia elementów. Odkryto nieliczne narzędzia z kości i drewna służące do obróbki skóry. Materiał skórzany zostanie poddany analizom, które mam nadzieję, iż będą uzupełnieniem danych dotyczących produkcji obuwia, torebek, pasków i innych elementów w miastach średniowiecznego Śląska i całej Polski.

Badania archeologiczne dotykają wielu aspektów ludzkiego życia, jednak śmierć oraz to, co w jej kontekście się odbywa - czyli obrzędy pogrzebowe, umyka jednoznacznym interpretacjom¹⁷.

17 M. Cabańska, Ze studiów nad religi;} pogańskich Słowian, Sprawozdanie z Posiedzeń Komisji Naukowych PAN. Oddział

74