Zadaniem inwentaryzacji jest potwierdzenie i urealnienie na dzień bilansowy wartości składników wykazanych w księgach rachunkowych przez porównanie ze stanem rzeczywistym. Przeprowadzana jest na ostatni dzień roku obrotowego w różny sposób, w zależności od składnika jakiego dotyczy. Do metod przeprowadzenia inwentaryzacji zalicza się:
1. Spis z natury - poprzez pomiar rzeczywistej ilości składników majątkowych (mierzenie, ważenie, liczenie), spisowi podlegają także obce składniki będące w posiadaniu jednostki na moment spisu (o wynikach spisu jednostka powinna powiadomić podmiot, który jest właścicielem składnika). Spis przeprowadzają powołane przez kierownika jednostki komisje inwentaryzacyjne, w skład których nie mogą wchodzić osoby materialnie odpowiedzialne. Spisu z natury dokonuje się na kolejno numerowanych arkuszach spisu z natury (są drukami ścisłego zarachowania). Po zakończeniu spisu arkusze przekazuje się do księgowości, gdzie podlegają: sprawdzeniu formalnemu (rozliczenie z pobranych arkuszy, sprawdzenie podpisów), opracowaniu zbiorczemu zestawienia spisów z natury (umożliwia to połączenie remanentów tych samych grup składników, które znalazły się na różnych arkuszach ze względu na różne miejsca przechowywania), porównaniu danych wynikających ze spisu z danymi z ewidencji.
2. Potwierdzenie sald - uzyskanie potwierdzenia od kontrahentów prawidłowości stanu należności. Do potwierdzenia salda wzywa wierzyciel, jeżeli wierzyciel tego nie uczyni obowiązek spada na dłużnika. Potwierdzenie salda powinno być podpisane przez
upoważnione osoby z adnotacją „zgodne” lub „niezgodne z powodu.....”. Tą drogą dokonuje
się inwentaryzacji środków pieniężnych na rachunkach bankowych, należności, zobowiązań, kredytów, pożyczek, własnych elementów majątku poza jednostką. Nie weryfikuje się sald z tytułów publiczno-prawnych, należności spornych i wątpliwych, rozrachunków z osobami nie prowadzącymi ksiąg rachunkowych.
3. Porównanie danych z ksiąg rachunkowych z dokumentami źródłowymi - dotyczy: gruntów, środków trwałych trudno dostępnych, należności spornych i wątpliwych, rozrachunków z osobami nie prowadzącymi ksiąg rachunkowych, rozrachunków z tytułów publicznoprawnych, wartości niematerialnych i prawnych, kapitałów i funduszy, rezerw, rozliczeń międzyokresowych, środków trwałych w budowie, przychodów przyszłych okresów, innych składników aktywów i pasywów nie objętych spisem z natury i potwierdzeniem sald. Dokumentacja inwentaryzacji przeprowadzonej przez porównanie danych powinna obejmować: protokół weryfikacji salda na dzień bilansowy stwierdzający prawidłowość ewidencji i wyceny oraz ewentualne nieprawidłowości i różnice inwentaryzacyjne, a także zestawienie różnic inwentaryzacyjnych stwierdzonych w wyniku porównania, z określeniem sposobu ich rozliczenia i ujęcia w księgach.
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji mogą być ujawnione różnice inwentaryzacyjne (niedobory lub nadwyżki), które podlegają rozliczeniu. Wstępne wyniki rozliczenia należy przedłożyć komisji inwentaryzacyjnej, która wskazuje (jeżeli to możliwe) przyczyny powstania różnic, proponuje sposób rozliczenia różnic i ujęcia w księgach oraz wnioskuje o ewentualną kompensatę niedoborów i nadwyżek.
Zaproponowany przez komisję sposób rozliczenia różnic powinien być zaakceptowany przez kierownika jednostki. Różnice inwentaryzacyjne muszą być rozliczone na koniec roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
..Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
7