7862447395

Potem jako ministrant bierze udział w zbiorowych pochówkach rannych, o których po latach opowiada: „Powtarzałem za nim [duchownym] modlitwę za zmarłych. Każdemu poległemu mówiliśmy - Amen, dziesiątki razy dziennie - Amen, w pośpiechu, bo gdzieś obok, za lasem, maszyna śmierci pracowała bez wytchnienia”¹². W roku 1945 Józef Kapuściński znajduje pracę w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie. Wówczas rodzina mieszka w ruinach na terenie magazynów cementu i cegły. Nieco później dostają przydział na tzw. domek fiński na Polach Mokotowskich w Warszawie wybudowany na dopiero co rozminowanym terenie, gdzie wciąż i tak zdarzały się wypadki.

Pokój 1945 roku nie był rzeczywistym końcem wojny. Kapuściński odczuwał, że wojna nigdy nie odstępuje tych, którzy ją przeżyli. We wspomnieniach pisarz opowiada, iż lata wojny były dla niego okresem dzieciństwa, a potem początków dojrzewania, pierwszego rozumienia, narodzin świadomości. Stąd zdawało mu się: „(...) Że nie pokój, lecz wojna jest stanem naturalnym, a nawet jedynym, jedyną formą egzystencji; że tułaczka, głód i strach, naloty i pożary, łapanki i egzekucje, kłamstwo

1    wrzask, pogarda i nienawiść są naturalnym i odwiecznym porządkiem rzeczy, treścią życia, esencją bytu”¹³. W roku 1945 Ryszard Kapuściński rozpoczyna naukę w warszawskim gimnazjum im. Stanisława Staszica. O tym okresie mówi: „Uczyłem się mniej niż średnio. Raczej wolałem biegać po lesie czy kopać piłkę niż czytać. Naprawdę fascynował mnie sport. Piłka nożna”¹⁴. Zostaje bramkarzem w reprezentacji szkoły, potem trenuje w juniorach Legii pod okiem Kazimierza Górskiego. Jest również wicemistrzem juniorów Warszawy w boksie.

W 1948 roku szesnastoletni Ryszard wstępuje do Związku Młodzieży Polskiej, młodzieżowej organizacji komunistycznej, w 2006 roku w wywiadzie dla brytyjskiego magazynu studenckiego tłumaczy, że wtenczas komunizm uchodził za coś dobrego, wszyscy myśleli, że robią coś w dobrej sprawie, gdyż będąc młodymi ludźmi pełnymi nadziei, bez pieniędzy, nie mieli dostępu do wielu informacji, byli edukowani na stalinowskich podręcznikach¹⁵. W 1949 roku w tygodniku „Dziś i jutro” ukazują się dwa wiersze Kapuścińskiego: Pisane szybkością i Uzdrowienie. Rok później (1950) w tygodniku „Odrodzenie” drukowane są kolejne utwory jego autorstwa. W tym okresie Kapuściński zaczyna także myśleć o dziennikarstwie. 1 maja tegoż roku powstaje

²    Tamże.

¹³    Tamże, s. 97. Cyt. za: R. Kapuściński. Busz po polsku. Warszawa 1988 s. 15.

¹⁴    W. Bereś, K. Bumetko. Kapuściński..., s. 243.

¹⁵    Tamże, s. 244.

12