8107620347

Cel ćwiczenia

Zapoznanie się z obróbkami cieplnymi stopów żelaza oraz strukturami stali po ulepszaniu cieplnym.

Wstęp

Obróbkę cieplną definiuje się jako „proces technologiczny, w wyniku którego zmienia się własności mechaniczne i fizykochemiczne metali i stopów w stanie stałym, przede wszystkim przez wywołanie zmian strukturalnych będących głównie funkcją temperatury, czasu oraz działania środowiska".

Inaczej można powiedzieć że pod pojęciem obróbki cieplnej rozumiemy odpowiednio dobrane zabiegi cieplne, które prowadzą do poprawy własności stali przez zmiany struktury, wywołane przemianami fazowymi zachodzącymi w stanie stałym. W obróbce cieplnej rozróżnia się operację i zabiegi. Operacja to rodzaj procesu technologicznego (np. hartowanie, wyżarzanie), natomiast zabiegiem nazywamy część operacji (np. nagrzewanie, wygrzewanie, chłodzenie). Operacja składa się zwykle z kilku zabiegów.

Do najważniejszych zabiegów obróbki cieplnej należą:

•    Nagrzewnie - ciągłe lub stopniowe podwyższanie temperatury elementu obrabianego cieplnie,

•    Wygrzewanie - polega na wytrzymaniu elementu obrabianego cieplnie w docelowej lub pośredniej temperaturze,

•    Chłodzenie - to ciągłe lub stopniowe obniżanie temperatury elementu.

T-CJ

Rys. 1. Przykładowy schemat operacji obróbki cieplnej w układzie temperatura - czas.

Na ogół w wyniku przeprowadzenia różnych obróbek cieplnych otrzymuje się fazy lub struktury odległe od stanu równowagi. Jako przykład może posłużyć struktura uzyskana po hartowaniu stali lub po odkształceniu plastycznym na zimno. W obu przypadkach struktura odbiega od równowagi, określonej najniższą energią swobodną, a mimo to jest