8508893385

6. OBRÓBKA CIEPLNO - PLASTYCZNA

6.1.    Cel ćwiczenia

Zapoznanie się z rodzajami obróbki cieplno - plastycznej i ich wpływem na własności metali.

6.2.    Wprowadzenie

Obróbką cieplno-plastyczną, zwaną potocznie również obróbką cieplno - mechaniczną nazywamy połączenie odkształcenia plastycznego z obróbką cieplną w taki sposób, aby przemiana fazowa zachodziła w warunkach wzrostu gęstości defektów sieci wywołanych odkształceniem. Jak wykazały badania, tą drogą można uzyskać wzrost wytrzymałości bez jednoczesnego spadku plastyczności.

Wybór technologii obróbki cieplno plastycznej uzależniony jest od rodzaju stopu i zachodzących w nim przemian.

Najprostszymi rodzajami obróbki cieplno-plastycznej w stalach są: hartowanie elementów bezpośrednio po kuciu lub walcowaniu. Inną technologią jest przyspieszone chłodzenie wyrobów po obróbce plastycznej przez natrysk wodą, nadmuch sprężonym powietrzem, zanurzenie w zimnej wodzie. Stosuje się także tzw. Wstępną obróbkę cieplno - plastyczną polegającą na odkształceniu plastycznym na zimno, szybkim nagrzewaniu do temperatury austenity-zowania i szybkim schłodzeniu. Technologie obróbki cieplno - plastycznej umożliwiają zwiększenie wytrzymałości wyrobów o 20 - 30% i mogą być stosowane do wszystkich stali.

6.2.1. Podstawowe rodzaje obróbki cieplno - plastycznej

Obróbka cieplna jest dziedziną technologii mającą na celu polepszenie własności mechanicznych i fizyko chemicznych metali i stopów poprzez zmianę struktury w stanie stałym w wyniku zmian temperatury, czasu oraz działania ośrodka.

Rodzaje zabiegów obróbki plastycznej przedstawiono na rys. 6.1.

Ze względu na czynniki wpływające na kształtowanie struktury i własności metali i stopów wyróżniamy następujące rodzaje obróbki cieplnej:

-    obróbkę cieplną zwykłą,

-    obróbkę cieplno - chemiczną,

-    obróbkę cieplno - plastyczną,

-    obróbkę cieplno magnetyczną.

Istotą obróbki cieplno - plastycznej jest powstanie podstruktury zależnej od temperatury, stopnia gniotu, szybkości odkształcenia plastycznego metali i stopów.

W zależności od temperatury w jakiej odkształcamy plastycznie metal można obróbkę cieplno - plastyczną podzielić na : 1 - wysokotemperaturową (WTOCP), 2 - niskotemperaturową (NTOCP), 3 - kombinowaną (KOCP) i 4 - wielostopniową OCP. Rodzaje tych obróbek pokazano schematycznie na rys. 6.2; linia zygzakowata oznacza odkształcenie plastyczne.

67