8. Badania własne nieopublikowane
Antyoksydanty to związki chemiczne wykazujące zdolność do opóźnienia działania wolnych rodników (niezwykle aktywnych form chemicznych, powodujących degradację wielu materiałów w tym podstawowych budulców organizmów). Właściwość ta wyrażona dla próbki w sposób globalny - wykazywana przez wszystkie antyoksydanty w niej zawarte -nazywana jest całkowitą zdolnością antyoksydacyjną próbki (ang. total antioxidant capacity, TAC). Najpopularniejsze metody używane do oceny tego parametru to tzw. testy antyoksydacyjne. Są one oparte na reakcji chemicznej pomiędzy wolnymi rodnikami (generowanymi w sposób sztuczny i kontrolowany) i antyoksydantami zawartymi w próbkach. Reakcja jest kontrolowana z użyciem prostych technik instrumentalnych (spektrometrie UV-Vis i fluorescencyjna są najbardziej popularne), a zawartość antyoksydantów wyrażana jest w gramach wybranej substancji wzorcowej (najpopularniejszymi wzorcami są Trolox, witamina C i kwas galusowy). Stosowane są różne generatory wolnych rodników np. AAPH (2,2'-diazobis(2-amidinopropano) dihydrochlorek), ABTS (kwas 2,2’-azo-bis(3-etylobenzotiazolino-6-sulfonowy)) lub DPPH (2,2-diphenylo-l-pikrylohydrazyl) [122], dostępne są także metody oparte na redukcji jonów miedzi lub żelaza [123,124]. Różnorodność mechanizmów reakcji pomiędzy wolnymi rodnikami i antyoksydantami powoduje, że wartości TAC wyznaczone dla tego samego produktu, różnią się w zależności od użytego testu. Parametr może być zróżnicowany ze względu na pochodzenie geograficzne, sposób uprawy czy sposób przetwarzania. Niestety dostępne metody oceny TAC są czasochłonne i wymagają użycia licznych odczynników chemicznych przez co są trudne do zastosowania rutynowego, np. w badaniach typu on-line. Dlatego też potrzebne są nowe metody, które w sposób efektywny i automatyczny umożliwią ocenę zawartości antyoksydantów.
Nieselektywne sygnały analityczne takie jak widma rejestrowane w zakresie podczerwieni, fluorescencyjne obrazy czy chromatogramy umożliwiają rejestrację odpowiedzi detektora związaną z obecnością w próbkach substancji o właściwościach antyoksydacyjnych. Opracowałam metodykę analityczną opartą na nieselektywnych sygnałach analitycznych z pomocą której można dokonać w sposób efektywny oceny tego parametru. Szczegółowy opis proponowanego rozwiązania przedstawiam w publikacjach IV i V. Oprócz naparów kawy, naparów mięty pieprzowej i past pomidorowych badania przeprowadziłam również dla innych rodzajów ziół - bazylii i oregano, a także dla suplementów diety w postaci toników witaminowych. Poniżej przedstawiam uzyskane dla tych produktów wyniki. Nie zostały one opublikowane, nie mniej jednak są integralną częścią zrealizowanych badań i wnoszą istotną wiedzę na temat proponowanego rozwiązania.
Badania realizowałam w ramach projektu badawczego Preludium, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki pt. Fluorescencyjne krajobrazy w połączeniu z metodami chemometrycznymi jako potencjalne narzędzie do wyznaczania całkowitej zdolności anty oksydacyjnej,
nr 2011/03/N/ST4/00713, którego byłam kierownikiem.
Strona 126