• Definicje legalne - przepisy określające w sposób wiążący sens używanych w akcie prawnym słów i zwrotów
• Przepisy odsyłające (w tym również fikcje prawne, np. „w rozumieniu niniejszej ustawy rak jest rybą")
• Klauzule generalne - szczególny rodzaj zwrotów niedookreślonych, oznaczających pewne wartości lub ogólnie przyjęte oceny, do których odsyła dany przepis prawny („zasady współżycia społecznego", „społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa")
§5. OBOWIĄZYWANIE NORM PRAWA CYWILNEGO W ZASIĘGU CZASOWYM I PRZESTRZENNYM
• Początek obowiązywania: na ogół po upływie vacatio legis (14 dni od dnia ogłoszenia aktu prawnego)
• Koniec obowiązywania:
- klauzule derogacyjne, zawarte w przepisach wprowadzających nowy akt prawny
- upływ z góry oznaczonego czasu
- Iex posterior derogat legi priori, lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
- orzeczenia TK o utracie mocy obowiązującej aktu prawnego
- desuetudo - spór w doktrynie
• prawo intertemporalne (międzyczasowe) - rozstrzyga, która norma (dawna czy nowa) znajduje zastosowanie do stosunków prawnych, które powstały przed uchyleniem dawnej normy i trwają nadal pod rządami nowej normy
• art. 3 KC: lex retro non agit
• co do zasady, w przypadku stosunków prawnych, które rozpoczęły się w czasie obowiązywania dawnej ustawy i trwają nadal w czasie obowiązywania nowej, skutki zdarzeń prawnych oceniamy wg dawnej ustaty
• lex retro agit: jeżeli jest to moralnie uzasadnione (np. przepisy o rekompensatach dla powodzian z mocą wsteczną)
• zasada ochrony praw nabytych-»ogranicza stosowanie nowej ustawy
• zasada bezpośredniego stosowania ustawy nowej: uregulowania w oderwaniu od zdarzeń prawnych, długotrwałe stosunki prawne (np. prawo własności); np. art. 612 KSH
• zasada dalszego stosowania ustawy dawnej: uregulowania nierozdzielne od stanu faktycznego; np. art. 619 KSH
3