8299308711

otoczonej z trzech stron celami mnichów, od frontu poprzedzonej kolumnowym przedsionkiem (Kanheri, Khandagiri-Udajagiri).

5. Początek formowania się głównych typów świątyń hinduskich to epoka Guptów (IV-VIw.). Powstają wtedy świątynie wolnostojące o kwadratowej, ciemnej celli nakrytej płaskim dachem, poprzedzonej dwu- lub cztero-filarowym portykiem (Tigowa Vw.) i świątynie wieżowe na planie kwadratu (Deogarh VI w.).

6.    W symbolice świątyni hinduskiej odnaleźć można elementy rei. wedyjskiej: świątynia zbudowana jest na planie zwanym wastupuruszamandala - „krąg [diagram] rzeczy[wistego] człowieka” i echa kultów przedaryjskich.

7.    Istotnym elementem przestrzeni świątynnej jest woda. Słowo tirtha - bród funkcjonuje na określenie każdego miejsca świętego.

8.    „Świątynia stanowi budowlę, która wciela kosmiczny mit ‘Istnienia’. W świątyni jako zupełnym kształcie postrzegałności mieści się teraz zasada twórcza”. (Kramrisch 1955:50).”Rolą budowli jest ułatwienie połączenia między bytem żywym (dziwa) i uniwersalną zasadą duchową (brahmanem). Brahman jest uosobiony w bóstwie antropomorficznym, które ma swe mieszkanie w świątyni”. (Zimmer 1955:271).

9. Podstawowe style architektoniczne świątyń hinduskich: północny( nagara) i południowy (drawida). Cechy stylu północnego: sanctum sanctorum (garbhagryha) mieści się wewnątrz śikhary tj. graniastej wieży, łagodnie zwężającej się ku górze i zakończonej zwieńczeniem (amalaka) z elementem w postaci dzbana (kalaśa). Przed śikharą znajduje się westybul (mandapa). Cechy stylu południowego: sanktuarium (wimana) przykrywa dach w formie kilku- lub kilkunastokondygnacyjnej piramidy zwieńczonej elementem podobnym do stupy (stupika), a niekiedy jeszcze (kalaśą). Przed wimaną znajdują się filarowe sale z płaskim dachem (mandapa). Charakterystycznym elementem są wieżowe bramy świątynne (gopura).

10. Styl wesara, najtrudniejszy do zidentyfikowania, nawiązuje do arch. ćajtji. Cechy stylu wesara: sklepienie kolebkowe zamknięte oknem w kształcie podkowy.

11.    Świątynie wznoszone przez dyn. Ćalukjów (VI-VIII w.) w Pattadakalu wykazują cechy typowe zarówno dla stylu nagara - świątynia Papanathy (k. VIII w.), jak i stylu drawida - świątynia Wirupakszy.

12.    Najważniejsze szkoły stylu północnego (nagara) to: szkoła Orisy (VIII-XIII w), której przykładem są świątynie Paraśurameśwary i Lingaradźi w Bhubaneśwarze, Dźaganathy w Puri, Surji w Konaraku; szkoła Bundelkhandu - zespół świątyń w Khadźuraho