page0058

54

i tworzy rdzeń pacierzowy, którego wewnętrzna budowa różni się od dwóch poprzednich części, zewnątrz bowiem jest biały, a w przecięciu poprzecznem dostrzega się substancyę szarą, złożoną z komórek nerwowych, złączonych w masie szarawej.

Z mózgowia bierze początek dwanaście par nerwów, które są nerwami organów powonienia, wzroku, słuchu, smaku tudzież muszkułów twarzowych, a niektóre z nich posyłają gałązki do muszkułów szyjowych i do narzędzi znajdujących się w klatce piersiowej i jamie brzusznej; nadto z rdzenia pacierzowego rozbiega się trzydzieści jeden par nerwów. Ponieważ nerwy grają niezmierną rolę przy objawach psychicznych, musimy się cokolwiek nad nimi zastanowić. Dzielą się one na dwie kategorye: na nerwy czucia i nerwy ruchu; podrażnienie jednych sprowadza ból, podrażnienie drugich powoduje ruchy w odpowiednim członku, sekcya tamtych pociąga za sobą utratę czucia, tych zaś powoduje paraliż danego członka. Nerwy ruchu dochodzą do muszkułów i powodują ich skurcz, a nerwy czucia dochodzą do organów obwodowych (peryferycznych) pięciu zmysłów zewnętrznych, stanowiąc ich część czującą i główną. Tak n. p. nerwy wzrokowe rozwijają się na ciele szklistem gałki ocznej, tworząc stożki i pręciki siatkówki, nerwy dotykania kończą się zapomocą maleńkich mas walcowatych w brzuszku palców. Nerwy czucia odbywają zatem ruch z zewnątrz ku środkowi, nerwy ruchu odwrotnie od środka do muszkułów; stąd też pochodzi inny podział nerwów na: dośrodkowe i odśrodkowe; pierwsze podlegają wrażeniom ze świata zewnętrznego, są niejako drutami telegraficznymi, donoszącymi do naszej świadomości wrażenia zewnętrzne, przeciwnie nerwy odśrodkowe podlegają bezpośrednio rozkazom woli, która zapomocą nich wykonuje dowolne ruchy. Tutaj wypada nam się zastrzec przeciw opinii niektórych ma-teryalistów wyobrażających sobie, że nerwy są tylko prostymi przewodnikami, konduktorami czucia, a same czucia

http://rcin.org.pl