WARSZTAT SKUTECZNEGO NAUCZYCIELA  WSPARCIE
UCZNIÓW ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI
W UCZENIU SI
Z KLAS IV VI
Moduł 7
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych
u uczniów klas IV VI
Autor:
Renata Czabaj
I. Rola funkcji słuchowo-językowych w edukacji szkolnej uczniów klas IV VI
Wprowadzenie
Jedną z przyczyn specyficznych trudności w nauce są opóz
nienia w rozwoju analizatora słuchowego.
Prawidłowy rozwój percepcji słuchowej jest ściśle związany z rozwojem mowy. Percepcja słuchowa
odgrywa istotną rolę w nabywaniu umiejętności czytania i pisania. Podstawą tych umiejętności
jest zdolność analizy słuchowej wyrazów, czyli świadome wyodrębnianie głosek z zachowaniem ich
kolejności oraz zdolność syntezy, czyli łączenie poszczególnych głosek w wyrazy. Procesy analizy
i syntezy zachodzą w centralnym układzie nerwowym. Nieprawidłowości w tym obszarze powodują
trudności w różnicowaniu dz
więków, w wyodrębnianiu ich ze strumienia mowy. Uczniowie gorzej
zapamiętują nowe słowa. Obniżony poziom analizy i syntezy słuchowej wpływa na pamięć słuchową
i koncentrację uwagi na bodz
cach dz
więkowych.
W literaturze przedmiotu używamy wielu terminów synonimicznych określających percepcję słuchową,
choć mających różny zakres znaczeniowy. Profesor M. Bogdanowicz podaje następujące określenia
percepcji słuchowej: funkcja słuchowa, percepcja dz
więków mowy, słuch mowny, słuch fonemowy,
słuch fonematyczny, słuch fonologiczny, przetwarzanie fonologiczne, aspekt fonologiczny języka,
świadomość fonologiczna, sprawność fonologiczna (M. Bogdanowicz 2004).
Co to jest percepcja słuchowa?
Termin percepcja słuchowa obejmuje wszystkie zjawiska spostrzegania słuchowego: rozpoznawanie
dz
więków muzycznych, mechanicznych, dz
więków naturalnych, dz
więków mowy. U uczniów
przejawiających specyficzne trudności w nauce czytania i pisania szczególnie istotny jest odbiór
mowy (przetwarzanie) i ekspresja słowna  nadawanie (mówienie).
Odbiór mowy polega na zidentyfikowaniu usłyszanych dz
więków i powiązaniu ich z określoną treścią.
Percepcja mowy jest procesem złożonym, w którym uczestniczą:
" słuch fizjologiczny,
" słuch fonemowy,
" pamięć słuchowa słów, czyli wzorców słuchowych,
" umiejętność kojarzenia wzorców słuchowych słów z odpowiednimi pojęciami,
" umiejętność rozszyfrowywania związków między słowami w zdaniu.
Prawidłowe różnicowanie i rozpoznawanie dz
więków mowy  słuch fonemowy  oraz dobrze
wykształcone umiejętności fonologiczne  dokonywanie operacji na głoskach, sylabach  są podstawą
bezbłędnego zapisywania i czytania nowych wyrazów, a następnie łączenia ich w zdania i tekst.
Nieprawidłowe funkcjonowanie analizatora słuchowego powoduje zaburzenia funkcji słuchowych
związanych z odbiorem dz
więków mowy: funkcji słuchowo-językowych.
Moduł 7.
2
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
DOWIEDZ SI

Zapoznaj się z podstawowymi pojęciami związanymi z zaburzeniami funkcji
słuchowej i słuchowo-językowej: analiza głoskowa, analiza sylabowa, anali-
zator słuchowy, błędy specyficzne dla zaburzeń funkcji słuchowych, ćwiczenia
słuchowe, pamięć słuchowa, pamięć słuchowa bezpośrednia, pamięć sekwen-
cyjna, zaburzenia percepcji słuchowej. Skorzystaj z książki: M. Bogdanowicz,
A. Adryjanek, Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów,
Gdynia 2009, s. 123 146.
II. Symptomy zaburzenia funkcji słuchowo-językowych
Opóz
nienia rozwoju funkcji słuchowo-językowych są powodem trudności w nauce czytania i pisania
oraz problemów w uczeniu się języków obcych, matematyki i innych przedmiotów. Opóz
nieniom
tym często towarzyszą wady wymowy, które w klasach IV VI są najczęściej przynajmniej częściowo
skorygowane. Utrzymują się natomiast błędy fleksyjne, frazeologiczne, uczniowie  przekręcają
trudne wyrazy, niepoprawnie konstruują wypowiedz
.
Pisanie
Wielki problem dla uczniów z zaburzeniami funkcji słuchowych stanowi pisanie, które w klasach
starszych szkoły podstawowej przybiera głównie formę pisania ze słuchu lub pisania samodzielnego.
Z całości usłyszanego zdania uczeń najpierw musi wyodrębnić słowa, potem ze słów głoski, którymi
następnie musi nadać odpowiednie znaki graficzne. Operacja ta sprawia uczniom z zaburzoną
percepcją słuchową duże trudności. Popełniają wówczas charakterystyczne błędy:
" opuszczanie liter, sylab lub całych wyrazów,
" dodawanie liter lub sylab,
" opuszczanie lub zmienianie końcówek wyrazów,
" uporczywe gubienie określonej litery, na przykład litery y,
" zmiana szyku liter w dyktowanym wyrazie,
" łączenie przyimków z rzeczownikami (w szkole  wszkole),
" mylenie głosek bezdz
więcznych i dz
więcznych, na przykład: p-b, k-g, d-t, w-f,
" błędny zapis zmiękczeń,
" myleniu zapisów głosek ą, ę z zespołami on, om, en, em,
" niewłaściwe różnicowanie i j,
" tworzenie zlepków literowych, niemożliwych do odczytania,
" wolne tempo pisania,
" popełnianie błędów ortograficznych.
Moduł 7.
3
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
U uczniów z wadami wymowy, nawet po zakończonej terapii logopedycznej, w pisaniu ze słuchu
nadal występują błędy charakterystyczne dla danej wady wymowy, na przykład w przypadku
skorygowanego seplenienia występuje zamiana głosek szumiących na syczące.
Uznaje się, że trudności w pisaniu utrzymują się dłużej niż trudności w czytaniu. W klasach
starszych dominuje czytanie ciche. Wzrasta zatem rola analizatora wzrokowego. W pisaniu zarówno
samodzielnym, jak i ze słuchu nadal główną rolę pełni analizator słuchowy.
SPRAWDy
SI

Wymień błędy w pisaniu, które świadczą o zaburzeniach funkcji słuchowo-
-językowych.
Czytanie
Nauka czytania opiera się na pracy analizatora wzrokowego i słuchowego. Ucząc się czytać, dziecko
kojarzy litery z odpowiadającymi im dz
więkami. Następnie musi dokonać analizy i syntezy słuchowej.
Nieumiejętność syntezy stanowi główną przyczynę trudności w czytaniu, której rezultatem jest
przedłużające się głoskowanie. Proces czytania staje się nużący. W początkowym okresie nauki
szkolnej, przy dobrym spostrzeganiu wzrokowym, uczniowie mogą kamuflować swój problem.
Zamiast czytać, uczą się na pamięć krótkich tekstów. Zapamiętują obrazy graficzne wyrazów, kodują
ich rozmieszczenie na kartce, posiłkują się dodatkowymi informacjami, jakimi są rysunki i ilustracje.
Najczęściej proszą również dorosłych, by im przeczytali tekst kilkakrotnie. Przy sprawnie działających
funkcjach wzrokowych są w stanie odtworzyć w miarę dokładny zapis tekstu. Czasami nawet trudno
się zorientować, że nie jest to czytanie, tylko odtwarzanie z pamięci. Jeżeli jednak tekst do czytania
staje się dłuższy i trudniejszy, rozpoznawanie przez zgadywanie jest niemożliwe.
Do końca klasy trzeciej uczniowie powinni nabyć umiejętność płynnego czytania. Prawidłowo
czytający uczeń czyta metodą globalną, w odpowiednim tempie, ze zrozumieniem. Jest to ważny
element w zdobywaniu wiedzy z poszczególnych przedmiotów. Uczniowie z dysleksją, nawet
w klasach starszych, niejednokrotnie czytają na poziomie elementarnym. Niektórzy z nich wciąż
głoskują, inni mają trudność z przejściem od sylabizowania do czytania całymi wyrazami (metoda
globalna), czytają w wolnym tempie, słabo rozumieją czytany tekst.
Oto charakterystyczne trudności w czytaniu spowodowane zaburzeniami percepcji słuchowej:
" zgadywanie wyrazów na podstawie rozpoznania pierwszej sylaby,
" liczne zniekształcenia w czytaniu nowych, trudnych wyrazów,
" głosowanie,
" błędne dzielenie dłuższych wyrazów na sylaby i głoski,
" opuszczanie liter lub sylab w wyrazach,
" opuszczanie wyrazów w dyktowanym zdaniu,
Moduł 7.
4
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" zmiana kolejności liter w wyrazach,
" powtarzanie liter, sylab w wyrazie,
" opuszczanie końcówek wyrazów,
" mylenie znaczenia wyrazów o podobnym brzmieniu,
" trudności ze zrozumieniem instrukcji,
" poprzedzanie czytania głośnego czytaniem cichym,
" zaburzenia intonacji i akcentu zdaniowego,
" brak płynności czytania  powtarzanie wyrazów lub całych fraz zdania,
" wolne tempo czytania,
" brak rozumienia czytanej treści  uczeń koncentruje się na technice czytania, a nie na czytanej
treści.
PRZEMYŚL
Zastanów się, jak często występują u Twoich uczniów specyficzne błędy
w czytaniu jako przejaw zaburzeń funkcji słuchowo-językowych.
Inne przedmioty nauczania
Uczniom z zaburzeniami percepcji słuchowej dz
więków mowy, funkcji językowych i pamięci słuchowej
trudności sprawiają następujące przedmioty:
" języki obce  zapamiętywanie słówek, odróżnianie podobnych wyrazów, prawidłowa wymowa,
" przyroda, elementy biologii  opanowanie terminologii,
" historia i społeczeństwo  zapamiętywanie nazwisk, nazw, dat, orientacja w czasie  chronologia,
" arytmetyka  zapamiętywanie szeregów cyfr, szczególnie wspak, utrwalenie tabliczki mnożenia
oraz liczenie w pamięci.
III. Sposoby wykorzystania ćwiczeń stymulujących funkcje słuchowo-językowe w pracy
z zespołem klasowym
J. Jastrząb podzieliła ćwiczenia percepcji słuchowej na trzy grupy:
ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik,
ćwiczenia kształcące wrażliwość słuchową,
Moduł 7.
5
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
 ćwiczenia różnicowania dz
więków mowy ludzkiej:
" ćwiczenia słuchu fonemowego,
" ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej,
" ćwiczenia pamięci słuchowej.
Wymienione grupy ćwiczeń mogą być stosowane z powodzeniem na wszystkich lekcjach.
Rozwijanie mowy i wzbogacanie słownika
W tej grupie ćwiczeń powinny dominować wypowiedzi spontaniczne. Nauczyciel rozpoczyna
rozmowę na określony temat, po czym prosi uczniów o samodzielne rozwinięcie go. Sugeruje, by
w swych wypowiedziach stosowali określenia rzeczowników, czasowników (przymiotniki, liczebniki
i przysłówki), używali wyrazów określających stosunki przestrzenne i czasowe (przyimki), unikali
powtórzeń (zaimki).
Oto niektóre z ćwiczeń:
" słuchanie nagrań,
" nazywanie przedmiotów,
" wykonywanie poleceń słownych,
" wypowiadanie się na różne tematy,
" wyrabianie umiejętności szybkiego dobierania słów oraz budowania logicznych wypowiedzi
słownych.
ZAPLANUJ
Wprowadz
ćwiczenia, dzięki którym można wzbogacić słownictwo ucznia na
lekcjach przedmiotu, którego uczysz.
Ćwiczenia kształcące wrażliwość słuchową
" Rozpoznawanie i różnicowanie dz
więków z otoczenia (słuchanie odgłosów dochodzących z ulicy,
odgłosów zwierząt, rozpoznawanie dz
więków emitowanych przez różne maszyny i urządzenia,
słuchanie i rozpoznawanie odgłosów zwierząt, rozpoznawanie głosów wyrażających emocje
 śmiech, płacz, krzyk, skowyt, pisk  sygnały różnych pojazdów, rozróżnianie barwy głosu
mężczyzny, kobiety, dziecka, rozpoznawanie natężenia i częstotliwości dz
więków.
" Rozróżnianie dz
więków instrumentów muzycznych.
Moduł 7.
6
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" Odtwarzanie wysłuchanego rytmu i wiązanie go z układem przestrzennym  wystukaj układ
znaków, uderzaj według narysowanego rytmu:
OOO 0 OOO 0 00
0000 00 0000 000 0
Wydłużanie czasu trwania ćwiczeń wrażliwości słuchowej pogłębia pojemność pamięci. Dobrym
ćwiczeniem jest również uważne słuchanie wypowiedzi na żywo i z nagrania.
Ćwiczenia różnicowania dz
więków mowy ludzkiej
" Przykłady ćwiczeń usprawniających słuch fonemowy: naśladowanie wystukiwanego rytmu,
wydzielanie sylab w wyrazach, wyodrębnianie sylaby na początku i na końcu wyrazu, powtarzanie
par wyrazów z głoskami opozycyjnymi: (kura  góra, dom  tom), tworzenie łańcuchów
sylabowych  końcowa sylaba jednego wyrazu staje się początkową następnego: (mata, tata,
tama, mała, łata), wyodrębnianie samogłoski na początku wyrazu, wyodrębnianie spółgłoski
początkowej, wyodrębnianie spółgłoski końcowej, tworzenie łańcuchów spółgłoskowych
 końcowa spółgłoska jednego wyrazu staje się początkową następnego: (mak, kot, tor, rak),
wyodrębnianie głoski wewnątrz wyrazu, rozpoznawanie żądanej głoski  ćwiczenia utrwalające,
wskazywanie wyrazów rozpoczynających się, kończących lub zawierających wewnątrz żądaną
głoskę: (szal, kasza, mysz), tworzenie ciągu wyrazów powstałych przez zmianę głoski na
początku, w środku lub wewnątrz wyrazu: (los, lot, kot, kit, mit, mat).
" Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej u uczniów klas IV VI muszą mieć podwyższony stopień
trudności. Powinna to być praca na dłuższych, rzadziej używanych wyrazach. Na tym etapie
edukacji uczniowie potrafią dokonywać analizy i syntezy większości wyrazów z zakresu
własnego słownika. Dobrym przykładem ćwiczeń analizy i syntezy słuchowej dla tego etapu
edukacji jest kończenie zaczętego wyrazu (synteza), wyodrębnienie określonej sylaby w wyrazie
(nauczyciel wypowiada pięciosylabowe słowo in-for-ma-ty-ka, zadaniem ucznia jest określenie,
którą z kolei sylabą w wyrazie jest -for-). W tej grupie znajdują się również takie ćwiczenia, jak:
budowanie zdań z podanych słów, tworzenie nowych słów zaczynających się ostatnią głoską
wypowiedzianego słowa (dyliżans  samochód  dziura  autor  romb), różnicowanie słów
podobnie brzmiących (plon  plan, paczka  taczka, luty  buty, bary  dary, kiść  liść, panna 
sanna), znajdowanie ukrytych słów w innych dłuższych słowach (kotyliony, błyskotka, kotwica,
stukot, warkot, kotary), przekształcanie słów przez zmianę głoski (łapa  mapa, Basie  bazie,
blok  blog).
" Ćwiczenia pamięci słuchowej. Z niskim poziomem analizy i syntezy słuchowej łączy się zwykle
słabsza pamięć słuchowa. Uczniowie mają trudności w zapamiętaniu wierszy, fragmentów
prozy, a także z przyswajaniem treści przekazywanych werbalnie. Opanowanie pamięciowe
sekwencji nazw, na przykład miesięcy, pór roku, sekwencji czasowej: wczoraj dziś jutro jest
dla ucznia ze słabą pamięcią słuchową bardzo trudne. Wraz z wiekiem ucznia zwiększa się
zdolność zapamiętywania drogą słuchową, jednak warunkiem jest wielokrotne odsłuchiwanie
i powtarzanie. Przykłady ćwiczeń usprawniających pamięć słuchową: powtarzanie wyrazów
Moduł 7.
7
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
łatwych i trudnych fonetycznie i znaczeniowo, powtarzanie zdań krótkich i długich, układanie
rymowanek, nauka krótkich wierszy, powtarzanie ciągów cyfr, wykonywanie działań w pamięci,
powtarzanie tabliczki mnożenia, nauka fragmentów prozy. Ze względu na specyfikę zaburzeń
należy w trakcie ćwiczeń słuchowych stosować wzmocnienia pochodzące z innych zmysłów na
przykład wzrokowych czy ruchowych. Przykładem wsparcia ćwiczenia słuchowego podczas nauki
wiersza może być ćwiczenie ruchowe, na przykład chodzenie po pokoju i wystukiwanie rytmu
przypominającego rapowanie bardzo pomaga w powstaniu trwałych śladów pamięciowych.
IV. Sposoby wykorzystania ćwiczeń stymulujących funkcje słuchowo-językowe na zajęciach
wyrównawczych lub korekcyjno-kompensacyjnych
Usprawnienie funkcji percepcyjno-motorycznych można osiągnąć poprzez systematyczne ćwiczenia.
Szczególnie polecane są gotowe zestawy ćwiczeń, które ułatwiają pracę początkującemu terapeucie,
ale są też z
ródłem pomysłów dla doświadczonego nauczyciela. Na podstawie serii ORTOGRAFFITI.
Czytam, rozumiem, piszę dla klas IV VI można prowadzić zarówno zajęcia korekcyjno-kompensacyjne,
jak i dydaktyczno-wyrównawcze. Ćwiczenia z tej serii stymulują wszystkie funkcje percepcyjno-
motoryczne ważne w procesie uczenia się, w tym również słuchowo-językowe. Skuteczność tych
ćwiczeń została potwierdzona podczas projektów o nazwie Szkoła przyjazna uczniom z dysleksją
realizowanych ze środków Unii Europejskiej (www.szkolaprzyjazna.pl).
Przykłady ćwiczeń funkcji słuchowo-językowych z serii ORTOGRAFFITI. Czytam, rozumiem, piszę:
" Ćwiczenie spostrzegawczości słuchowej (wersja dz
więkowa ćwiczenia w załączniku  ścieżka 2)
" Ćwiczenie pobudzające wyobraz
nię i poprawiające koncentrację uwagi (wersja dz
więkowa
ćwiczenia w załączniku  ścieżka 3)
Moduł 7.
8
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" Ćwiczenia słuchu fonemowego (wersja dz
więkowa ćwiczenia 8 w załączniku  ścieżka 5)
" Ćwiczenie spostrzegawczości i pamięci słuchowej
Moduł 7.
9
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" Ćwiczenia wrażliwości słuchowej
" Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-słuchowej
Moduł 7.
10
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" Ćwiczenie spostrzegawczości słuchowej (wersja dz
więkowa ćwiczenia 5
w załączniku - ścieżka 67)
" Ćwiczenie usprawniania bezpośredniej pamięci słuchowej (wersja dz
więkowa ćwiczenia 4
w załączniku - ścieżka 70)
Moduł 7.
11
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
Proponowane przykłady uczą rozpoznawania ćwiczeń słuchowych, ale mogą też stać się inspiracją
dla uczestników kursu do tworzenia własnych pomysłów.
V. Zabawy kształcące funkcje słuchowo-językowe dla uczniów klas IV VI
Usprawnianie funkcji słuchowo-językowych może odbywać się nie tylko w trakcie zajęć
terapeutycznych. Ćwiczenia mogą wykonywać nauczyciele czy rodzice, pod warunkiem że będą
stosowali następujące zasady:
" ćwiczenia muszą być przeprowadzone w atmosferze ciszy i spokoju, czyli takiej, która sprzyja
dobrej koncentracji uwagi,
" ćwiczenia powinny trwać nie dłużej niż 3 4 minuty (z uwagi na zbyt szybkie męczenie się ucznia
i słabą koncentrację),
" wskazane jest wsparcie ekspozycji ćwiczenia słuchowego materiałem wzrokowym,
" osoba przeprowadzająca ćwiczenie musi mieć dobrą dykcję (nie może mieć wady wymowy),
" ćwiczenia funkcji słuchowo-językowych należy przeplatać ćwiczeniami angażującymi inne
funkcje percepcyjno-motoryczne.
Oto kilka przykładów zabaw, które mogą stymulować rozwój funkcji słuchowo-językowych:
Ćwiczenia wrażliwości słuchowej
" Dz
więki z otoczenia (ćwiczenia pamięci i spostrzegawczości słuchowej): dz
więk telefonu, warkot
motocykla, dzwonek rowerowy, dz
więk dobiegający z megafonu na peronie, gwizdek czajnika,
sygnał zapowiedzi dziennika telewizyjnego. Uczeń ma wskazać z
ródła, z których pochodzą
emitowane dz
więki.
" Zestaw dz
więków: płacz małego dziecka, okrzyk radości z powodu strzelonego gola, skok
pływaka do wody, wołanie o pomoc, ścinanie drzewa. Uczeń ma wskazać, w którym miejscu
występuje konkretny dz
więk.
Moduł 7.
12
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
" Zestaw dz
więków: szum morza, szum wiatru, zawierucha z odgłosami nawoływania się osób,
sygnały statku we mgle, kapiąca woda z kranu. Uczeń ma wskazać, co wywołuje poszczególne
dz
więki.
Naśladowanie wystukiwanego rytmu
Uczeń ma kolorowe krążki jednakowej wielkości (20 sztuk). Nauczyciel wystukuje na bębenku rytm.
Po wysłuchaniu uczeń ma ułożyć z krążków zapamiętany rytm. Przykłady układów rytmicznych
do wystukania:
0 0 0 0 00 00 00 000 0 00 00 00 000 00 0
Rozpoznawanie i naśladowanie wystukiwanego rytmu
Do wykonania ćwiczenia uczeń potrzebuje pałeczki. Nauczyciel wystukuje na bębenku rytm. Po
jego wysłuchaniu uczeń ma go odtworzyć, wystukując rytm pałeczkami. Ćwiczenie rozpoczynamy
rytmami prostymi, łatwymi do odtworzenia, następnie przechodzimy do układów bardziej
skomplikowanych. Stopień trudności ćwiczenia zależy od liczby stuknięć pałeczką w bębenek oraz
od złożoności struktury rytmicznej. Trudność odtworzenia usłyszanego rytmu zależna jest także
od indywidualnych możliwości ucznia. Początkowo uczeń obserwuje ruchy pałeczką. Póz
niej,
dla utrudnienia zadania, odwraca się i dobiegają do niego tylko dz
więki. Przykładowe układy
rytmiczne zapisane kółeczkami:
O OO OOO O, OOO O OO OOO, OOOO OO O OOO
OO O OO OOO O, O OOOO O OOO OO, O O O OOOO OOOO OOOOO, O OOO OOO OO
Wyszukiwanie powtarzających się sylab
Nauczyciel dwukrotnie czyta słowa. Zadaniem ucznia jest rozpoznanie sylaby powtarzającej się
we wszystkich wyrazach. Przykłady wyrazów: taśma, sałata, latawiec, tama, taktowanie, reneta,
szata, krata, armata, tablica, dostateczny, statek, tatarak.
Wyszukiwanie rymujących się słów
Nauczyciel wypowiada kolejno słowa: owoce, nogi, grzyby, raki, świnka, kraby. Uczeń poszukuje
słów rymujących się i wypowiada je: owce, rogi, ryby, maki, choinka, żaby.
Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownictwo
W tej grupie ćwiczeń możemy stosować: powtarzanie zdań najpierw krótkich, a następnie długich
 nowa wersja zabawy w głuchy telefon, relacjonowanie zdarzeń, opowiadanie własnych przeżyć,
tworzenie ciągów wyrazowych (na przykład listy zakupów), tworzenie nowych wyrazów z liter
znanych wyrazów (ułóż nowe wyrazy z liter wyrazu salamandra).
Moduł 7.
13
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI
WYKORZYSTAJ
Zapoznaj się z innymi przykładami ćwiczeń słuchowych i wykorzystaj je na
zajęciach. Ćwiczenia znajdują się w załącznikach, a pochodzą z serii ORTO-
GRAFFITI. Czytam, rozumiem, piszę dla klas IV VI.
Podsumowanie
Trudności w nauce czytania i pisania wynikające z zaburzeń funkcjonowania analizatora słuchowego
mogą stać się przyczyną niepowodzeń szkolnych, braku motywacji do nauki oraz niechęci do nauki
w ogóle. Ważne jest udzielanie uczniom systematycznej pomocy. Elementy zaproponowanych
wyżej ćwiczeń można z powodzeniem stosować na lekcjach różnych przedmiotów oraz na zajęciach
dodatkowych. Odpowiednio opracowane i przekazane rodzicom uczniów, mogą być wykorzystane do
pracy w domu.
Moduł 7.
14
Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych u uczniów klas IV VI