PODR
CZNIK FIZYKI BUDOWLI
dr in\
. Jacek Nurzyński*
Zagadnienia akustyczne
w projektowaniu
cjalnym stanowisku badawczym z wyeli-
W 2007 r. w numerze wrześniowym miesięcznika  Materiały Budowlane (nr 9/07), w ra-
minowanym przenoszeniem bocznym
mach  Podręcznika fizyki budowli , rozpoczęliśmy cykl artykułów  Akustyka w budownictwie .
(w budynku wpływ przenoszenia dz
wię-
Dotychczas omówiono: rodzaje akustyki technicznej i z
ródła hałasu; zjawisko fizyczne, jakim
jest dz
więk; parametry niezbędne do omówienia zagadnień technicznych związanych z ochro- ku drogami bocznymi ma istotne zna-
ną przed hałasem i drganiami w budynkach i ich otoczeniu; zjawisko rozchodzenia się dz
wię-
czenie). W wyniku badań laboratoryj-
ku w przestrzeni otwartej oraz zamkniętej; parametry określające poziom hałasu  poziomy
nych uzyskuje się wartości wskaz
ników,
ciśnienia akustycznego i skorygowane (wa\
one) poziomy dz
więku A, B, C; parametry hałasu
które są cechą danego wyrobu, para-
uwzględniające jego zmienność w czasie; podstawowe pojęcia opisujące drgania i metody oce-
metrem wzorca danej przegrody. Te
ny drgań ze względu na ich wpływ na konstrukcję budynków i ludzi w nich przebywających;
wartości mogą słu\
yć do celów rankin-
pojęcia i parametry oceny odnoszące się do właściwości dz
więkochłonnych wyrobów budow-
gowych oraz jako dane wejściowe
lanych oraz do izolacyjności od dz
więków powietrznych i uderzeniowych przegród budowla-
do projektowania. O metodach oblicza-
nych; dokumenty stanowiące podstawę prawną ochrony przeciwhałasowej i przeciwdrganio-
wej w budynkach; wymagania i obowiązujące przepisy w tej dziedzinie, metody wyznaczania nia wartości przenoszenia bocznego
bocznego i pośredniego przenoszenia dz
więku w budynku; właściwości akustyczne masyw- wg normy PN-EN 12354-1(2):2002 była
nych ścian wewnętrznych, zewnętrznych i stosowanych do nich ustrojów izolacyjnych, lekkich
mowa we wcześniejszych artykułach.
ścian, stropów, drzwi, okien i nawiewników powietrza; klasyfikację, rozwiązania materiałowe
W przypadku dz
więków powietrznych,
i konstrukcyjne oraz zasady stosowania wyrobów i ustrojów dz
więkochłonnych oraz
podstawowym parametrem charaktery-
rozprzestrzenianie się hałasu zewnętrznego ze szczególnym uwzględnieniem z
ródeł hałasu
zującym właściwości akustyczne ele-
przemysłowego.
mentów budowlanych przeznaczonych
Właściwości akustyczne budynku ma- wanymi rozwiązaniami szczegółowymi. do wykonywania ścian wewnętrznych
ją decydujący wpływ na subiektywne Poprawa izolacyjności akustycznej prze- i stropów, jest w Polsce wskaz
nik RA1.
wra\
enie u\
ytkownika, poczucie kom- gród po oddaniu budynku do u\
ytkowa- Natomiast wskaz
nik RA2, to podstawowy
fortu, prywatności, ocenę jakości i klasy nia jest na ogół praktycznie niemo\
liwa, parametr charakteryzujący elementy
obiektu. Ujawniają się zwykle dopiero jest ona trwałą cechą budynku decydu- ścian zewnętrznych i stropodachów. Są
w trakcie eksploatacji, po wprowadzeniu jącą o jego klasie i jakości. jednak przypadki, w których przegrody
się sąsiadów i uruchomieniu wszystkich wewnętrzne nale\
y oceniać, stosując
Izolacyjność akustyczna
urządzeń wyposa\
enia technicznego. wskaz
nik RA2, a ściany zewnętrzne stosu-
wewnętrznych ścian i stropów
W tym sensie parametry akustyczne są jąc wskaz
nik RA1. Do oceny elementów
ukrytą cechą budynku. Podstawowym zadaniem przegród stropowych w zakresie dz
więków ude-
Zgodnie z Rozporządzeniem o wa- wewnętrznych jest ochrona przed hała- rzeniowych jest stosowany wskaz
nik L .
n, w
runkach technicznych, jakim powinny sem bytowym związanym z obecnością Wartości tych wskaz
ników znajdują się
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, i aktywnością osób znajdujących się w aprobatach technicznych, deklaracjach
budynek powinien być zaprojektowany w sąsiednim pomieszczeniu, zapewnie- zgodności z normą wyrobu oraz materia-
w taki sposób, aby poziom hałasu nie nie nale\
ytej intymności i prywatności łach informacyjnych producentów. W pro-
stanowił zagro\
enia dla zdrowia, umo\
- w u\
ytkowanym wnętrzu. W przypadku jektowaniu mo\
na te\
skorzystać z da-
liwiał pracę, odpoczynek i sen w zado- stropów wymagania akustyczne odno- nych zawartych w Instrukcji ITB nr 369
walających warunkach. Pomieszczenia szą się do izolacyjności od dz
więków Właściwości dz
więkoizolacyjne przegród
w budynku mieszkalnym nale\
y chronić powietrznych i uderzeniowych, nato- budowlanych i ich elementów.
przed hałasem zewnętrznym przenika- miast w przypadku ścian tylko izolacyj- Wymagania akustyczne, wyra\
one
jącym spoza budynku, hałasem pocho- ności od dz
więków powietrznych. Stoso- w postaci wartości liczbowych, odnoszą
dzącym od instalacji i urządzeń stano- wane wskaz
niki oceny, zdefiniowane się jednak nie do elementów budowla-
wiących jego wyposa\
enie techniczne, w normie PN-EN ISO 717-1(2):1999, nych, tj. wzorców przegród zbadanych
dz
więkami powietrznymi i uderzeniowy- zostały omówione we wcześniejszych w warunkach laboratoryjnych, lecz prze-
mi wytwarzanymi przez u\
ytkowników publikacjach z cyklu Podręcznik Fizyki gród występujących w konkretnym ukła-
innych mieszkań lub lokali u\
ytkowych, Budowli zamieszczonych w miesięczni- dzie konstrukcyjnym w budynku. Doty-
a tak\
e hałasem pogłosowym. Parame- ku  Materiały Budowlane . Bardzo istot- czą izolacyjności całego układu po-
trem, który decyduje o właściwościach ne jest rozró\
nienie izolacyjności mieszczeń z uwzględnieniem przeno-
akustycznych budynku, jest izolacyj- akustycznej elementów budowlanych szenia dz
więku drogami bocznymi. Na-
ność akustyczna ścian i stropów, ściś- i izolacyjności konkretnego układu le\
y więc jeszcze raz podkreślić ko-
le związana z konstrukcją oraz zastoso- pomieszczeń w budynku. Izolacyjność nieczność rozró\
nienia właściwości
elementów budowlanych jest określa- akustycznych elementów budowlanych
* Instytut Techniki Budowlanej na w warunkach laboratoryjnych na spe- i właściwości akustycznych budynku
11  2009 (nr 447)
32
PODR
CZNIK FIZYKI BUDOWLI
oraz stosowanych w obu przypadkach szklanym, płytach magnezowych itp. inwestora kryterium oceny i ustalić jego
wskaz
ników oceny. Wskaz
niki izolacyj- Obecnie trwają prace nad modelem ob- relację z wymaganiami obowiązującymi
ności akustycznej odnoszące się do sy- liczeniowym umo\
liwiającym projekto- w Polsce. W niektórych państwach
tuacji w budynku są oznaczone  primem wanie akustyczne lekkich konstrukcji, została wprowadzona klasyfikacja
w indeksie górnym. Wymagane wartości ale efektu tych prac, w postaci kolejne- akustyczna budynków. Obowiązuje
wskaz
ników izolacyjności akustycznej go arkusza normy PN-EN 12354, nale- pewien minimalny poziom wymagań,
ścian (R ) oraz stropów (R i L ), za- \
y się spodziewać dopiero za kilka lat. natomiast zapewnienie wy\
szej klasy da-
A1 A1 n, w
le\
nie od przeznaczenia budynku i funk- W państwach mających większe trady- je większy poziom komfortu, ale wią\
e
cji sąsiadujących ze sobą pomieszczeń, cje w dziedzinie lekkich konstrukcji się te\
z wy\
szą ceną. Wprowadzenie
podaje norma PN-B-02151-3:1999. szkieletowych podczas ich projekto- klasyfikacji akustycznej wielorodzinnych
W przypadku tradycyjnych konstrukcji wania pod względem akustycznym budynków mieszkalnych w Polsce zosta-
masywnych wpływ przenoszenia bocz- wykorzystywane są wcześniejsze do- ło przewidziane w ramach planowanej
nego na izolacyjność akustyczną prze- świadczenia i wyniki badań przeprowa- nowelizacji normy PN-B-02151-3:1999.
gród w budynku nale\
y uwzględniać, dzonych na zrealizowanych ju\
obiek- Ze względu na specyfikę właściwości
stosując metody obliczeniowe określo- tach. Na tej podstawie powstają apro- akustycznych budynku i występujące
ne w normie PN-EN 12354-1(2):2002. baty techniczne dla całego systemu trudności związane z ich oceną, w nie-
Obliczenia są dość skomplikowane wskazujące konkretne rozwiązania wraz których państwach został wprowadzony
i dlatego wykonuje się je, stosując pro- ze wszystkimi szczegółami istotnymi obowiązek pomiaru izolacyjności akus-
gramy komputerowe. Jako dane wej- pod względem akustycznym. tycznej w budynku przed oddaniem go
ściowe do obliczeń przyjmowane są Obecnie mówi się coraz więcej o ko- do u\
ytkowania (w tym roku w Portuga-
wartości wskaz
ników izolacyjności aku- nieczności zmiany paradygmatu budow- lii). W Polsce wszystkie próby wprowa-
stycznej uzyskane w badaniach labora- nictwa i przeniesieniu punktu cię\
kości dzenia do dokumentacji budynku choć-
toryjnych elementów budowlanych, ma- z działalności materiałowo-rzemieślniczej by obowiązku deklaracji dotyczącej jego
sa poszczególnych przegród w kolej- w stronę uprzemysłowionych otwartych parametrów akustycznych, metryki in-
nych węzłach i parametry geometrycz- systemów. Mo\
na więc przypuszczać, \
e formującej klienta (u\
ytkownika) o tych
ne układu pomieszczeń. Zaleca się, aby presja na rozwój lekkiego budownictwa parametrach, napotykały dotychczas
w przypadku wszystkich wskaz
ników, mieszkaniowego będzie rosła. Ze wzglę- stanowczy opór i kończyły się niepowo-
uzyskanych w badaniach laboratoryj- du na brak wiarygodnej metody oblicze- dzeniem.
nych, przy projektowaniu budynków niowej takich konstrukcji w EOTA podję-
Ściany zewnętrzne, okna
przyjmować wartości tych wskaz
ników to dyskusję nad ujednoliconą metodą ba-
i nawiewniki powietrza
skorygowane o 2 dB (tj. wskaz
niki RA1, dań akustycznych modeli 3D budynków
RA2 zmniejszone o 2 dB, a wskaz
nik L nale\
ących do ró\
nych systemów lek- Odpowiednią izolacyjność akustycz-
n, w
zwiększony o 2 dB). To zalecenie nale\
y kiego budownictwa mieszkaniowego. ną ścian zewnętrznych i stropodachu
traktować jako pewien rodzaj akustycz- Wymagania dotyczące izolacyjności nale\
y zagwarantować w celu nale\
ytej
nego współczynnika bezpieczeństwa. akustycznej przegród budowlanych obo- ochrony przed hałasem docierającym
Skorygowany wskaz
nik oznacza się wiązują we wszystkich państwach euro- spoza budynku. Wymagania dotyczące
dodatkowo symbolem  R w indeksie pejskich, ale ich poziom jest zró\
nicowa- przegród zewnętrznych zale\
ą od stre-
dolnym. ny. W państwach skandynawskich, Niem- fy akustycznej, w jakiej jest zlokalizowa-
Znacznie trudniejsza sytuacja wystę- czech czy Austrii wymagania są dość wy- ny rozpatrywany budynek oraz od funk-
puje w przypadku budynków i elemen- sokie, natomiast w Hiszpanii, Portugalii, cji znajdujących się w nim pomieszczeń.
tów o lekkiej konstrukcji. Ściany szkiele- Włoszech znacznie ni\
sze. Przepisy unij- Przystępując do projektowania, koniecz-
towe z płyt gipsowo-kartonowych mogą ne nie narzucają wymaganych wartości, ne są dane dotyczące działających z
ró-
uzyskiwać w warunkach laboratoryjnych lecz definiują kryteria oceny. W Polsce, deł hałasu oraz z
ródeł mogących poja-
bardzo wysoką izolacyjność akustycz- jak ju\
wspomniałem, wskaz
niki R , R wić się w przyszłości, takich jak np. pla-
A1 A2
ną, często znacznie wy\
szą od trady- i L stanowią podstawowe kryterium nowana w sąsiedztwie droga szybkiego
n, w
cyjnych ścian masywnych. Jednak oceny właściwości akustycznych budyn- ruchu itp. Dane te powinny obejmować
w warunkach rzeczywistych decydującą ku (w pewnych sytuacjach stosowa- równowa\
ny poziom dz
więku A w okre-
rolę odgrywa w budynku przenoszenie ny jest równie\
wskaz
nik D ). Norma sie odniesienia, obwiązującym dla pory
nT, A1
boczne, sposób rozwiązania szczegó- PN-EN ISO 717-1(2):1999 definiuje jed- dziennej i pory nocnej, oraz charakter
łów i połączeń, a tak\
e jakość wykona- nak kilkadziesiąt innych wskaz
ników, widma hałasu. Mo\
na korzystać z wyni-
nia. W przypadku lekkich konstrukcji od- które mo\
na stosować w akustyce bu- ków pomiarów hałasu, obliczeń symula-
powiedni efekt akustyczny dają kom- dowlanej. Europejskie przepisy nie na- cyjnych, raportów o oddziaływaniu na
pleksowe rozwiązania systemowe, sto- rzucają wyboru wskaz
nika ani poziomu środowisko lub map hałasu. Niestety
sowane np. w multikinach, gdzie sale wymagań akustycznych. W efekcie polskie przepisy dotyczące akustyki bu-
sąsiednie wykonywane są w lekkiej kon- w ró\
nych państwach są stosowane ró\
- dowlanej oraz ochrony środowiska
strukcji szkieletowej. Na świecie poja- ne wskaz
niki oceny. Problem zastoso- przed hałasem są stosunkowo słabo
wiają się zupełnie nowe rozwiązania lek- wanego kryterium oceny mo\
e się poja- zsynchronizowane. Zakłada się, przy-
kich konstrukcji dla budownictwa miesz- wiać w przypadku współpracy z inwesto- najmniej częściowe, dostosowanie ich
kaniowego, bazujące np. na płytach rem zagranicznym. Warto wówczas w ramach planowanej nowelizacji normy
kompozytowych zbrojonych włóknem w miarę wcześnie poznać przyjęte przez PN-B-02151.
11  2009 (nr 447)
33
PODR
CZNIK FIZYKI BUDOWLI
Wymagania akustyczne dotyczące wskaz
nika RA2 zostanie zastosowany tów odpowiednio do sytuacji. Ma to istot-
przegród zewnętrznych są określone nawiewnik o takiej samej wartości ne znaczenie szczególnie w przypadku
w normie PN-B-02151-3:1999. Odnoszą wskaz
nika D , to wypadkowa izola- du\
ych obiektów usytuowanych w hała-
n, e, A2
się do wypadkowej izolacyjności akus- cyjność akustyczna okna z nawiewni- śliwym otoczeniu. W wyniku ostatniej
tycznej całej ściany zewnętrznej, jednak kiem nie będzie równa tej wartości (mo- zmiany przepisów, dotyczących wyma-
decydujące znaczenie mają zwykle okna \
e być od niej znacznie mniejsza). Pro- gań w zakresie wentylacji pomieszczeń,
i zastosowane nawiewniki powietrza. ste nawiewniki szczelinowe składające właściwości akustyczne nawiewników
Zgodnie z polską normą, w przypadku się tylko z wewnętrznego regulatora powietrza zostały postawione w centrum
ścian zewnętrznych, dopuszcza się po- przepływu powietrza i zewnętrznego uwagi. W związku z tym, \
e przy usta-
minięcie wpływu bocznego przenosze- okapnika, które są montowane bezpo- nawianiu tych przepisów nie uwzględ-
nia dz
więku i dlatego mo\
na przyjmo- średnio w ramie okiennej, mają zwykle niono zagadnień akustycznych, w wielu
wać wartość R = RA1 oraz R = RA2. izolacyjność akustyczną bliską zeru, czyli przypadkach przy hałaśliwej lokalizacji
A1 A2
Dobierając konkretne rozwiązania, na okno z otworem wyciętym na nawiewnik budynku sytuacja projektanta jest bar-
podstawie wskaz
ników uzyskanych i okno z kompletnym nawiewnikiem za- dzo trudna.
w badaniach laboratoryjnych, zaleca montowanym na tym otworze ma prawie W budynkach z tradycyjnymi masyw-
się przyjmować wartości zmniejszone taką samą izolacyjność akustyczną, po- nymi ścianami zewnętrznymi okna i na-
o 2 dB. Podstawowym wskaz
nikiem mimo \
e wartość wskaz
nika D zasto- wiewniki decydują zwykle o wypadko-
n, e,A2
oceny izolacyjności akustycznej ściany sowanego nawiewnika wynosi 30  35 dB. wej izolacyjności akustycznej całej ścia-
zewnętrznej jest wskaz
nik RA2, ale osta- W tym miejscu nale\
y postawić py- ny. W strefach hałaśliwych, gdzie wy-
teczny wybór wskaz
nika zale\
y od domi- tanie o sens wysiłków podejmowanych magana wartość wskaz
nika izolacyj-
nującego w danej sytuacji z
ródła hałasu przez producentów okien i producentów ności akustycznej całej ściany wyno-
(przyporządkowanie z
ródeł odpowied- oszklenia zmierzających do uzyskania si 33  38 dB lub więcej, uzyskanie od-
nim wskaz
nikom znajduje się w normie jak najlepszych parametrów akustycz- powiedniej wartości wskaz
nika RA2
PN-EN ISO 717-1:1999). Izolacyjność nych swoich wyrobów, skoro przepisy przez ścianę wykonaną np. z betonu ko-
akustyczna ścian zewnętrznych bez dotyczące wentylacji pomieszczeń nie- mórkowego nie jest ju\
tak oczywiste
okien i stropodachów powinna być więk- mal wymuszają wykonanie w tych (szczególnie w przypadku ściany szczy-
sza o 10 dB od wartości wymaganych oknach otworów o powierzchni kilkudzie- towej, dla której wzmagania są wy\
sze
dla ścian z oknami. Ma to szczególne sięciu cm2 (teoretycznie alternatywą jest o 10 dB). Obecnie na tego typu ścia-
znaczenie w przypadku poddaszy u\
yt- pełna wentylacja mechaniczna lub na- nach masywnych są stosowane w wie-
kowych zwłaszcza w budynkach nara- wiewniki ścienne, mówi się te\
o czerpa- lu przypadkach dodatkowe lekkie ocie-
\
onych np. na hałas lotniczy. niu powietrza z klatki schodowej). plenia (ETICS). Taki układ izolacyjny po-
Ściana zewnętrzna, rozpatrywana Sposób obliczania wypadkowej izola- woduje zwykle obni\
enie izolacyjności
z akustycznego punktu widzenia, składa cyjności akustycznej okna z nawiewni- akustycznej ściany w pewnym zakresie
się z trzech podstawowych elementów, kiem był omawiany we wcześniejszych częstotliwości. Dodatkowa okładzina
tj. z części pełnej, okna i nawiewnika po- publikacjach zamieszczonych w mie- zło\
ona ze sprę\
ystej warstwy izolacyj-
wietrza. Izolacyjność akustyczna posz- sięczniku  Materiały Budowlane . nej oraz cienkiego tynku, nakładanego
czególnych części ściany powinna być tak Oprócz najczęściej stosowanych pro- bezpośrednio na tę warstwę, tworzy nie-
dobrana, aby przy uwzględnieniu udziału stych nawiewników powietrza dostępne korzystny układ rezonansowy. Ten ne-
powierzchni poszczególnych części, są równie\
nawiewniki wyposa\
one gatywny efekt mo\
e mieć istotne zna-
osiągnąć wymaganą wartość wskaz
nika w tłumiki akustyczne, które mają znacz- czenie przy ocenie konkretnych rozwią-
R (R ). Jeśli okna stanowią nie więcej nie lepsze właściwości, ale równie\
zań projektowych. Mo\
liwość oceny wła-
A2 A1
ni\
50% powierzchni całej przegrody, wy- znacznie większe gabaryty i znacznie ściwości akustycznych ściany po zasto-
maganą izolacyjność części pełnej i okna wy\
szą cenę. Najwy\
szą izolacyjność sowaniu ocieplenia jest więc bardzo
mo\
na przyjmować z tablicy zamieszczo- akustyczną uzyskują nawiewniki mon- istotna, zwłaszcza w przypadku hałaśli-
nej w normie PN-B-02151-3:1999. towane bezpośrednio w ścianie ze- wej lokalizacji budynku. Problem oceny
Właściwości akustyczne nawiew- wnętrznej, oczywiście je\
eli są wyposa- akustycznej dodatkowego ustroju izola-
nika powietrza, traktowanego jako od- \
one w odpowiedni układ tłumiący ha- cyjnego, traktowanego jako odrębny
rębny produkt budowlany, są określane łas. W praktyce na wypadkową izolacyj- produkt budowlany, jest stosunkowo no-
za pomocą wskaz
nika jednoliczbowego ność okna z nawiewnikiem wpływają wy. Charakterystyka akustyczna ETICS
D = D + Ctr (w niektórych przy- równie\
inne czynniki związane głównie powinna być podawana przez producen-
n, e, A2 n, e, w
padkach D = D + C). Wskaz
nik ze sposobem monta\
u w oknie. Najdo- ta jako parametr pozwalający na oszaco-
n, e, A1 n, e, w
D (nawiewnik) oraz RA2 (okno) to kładniejszą metodą określenia właści- wanie w fazie projektowej jej wpływu
n, e, A2
dwie ró\
ne wielkości, których nie mo\
- wości okna z nawiewnikiem jest labora- na właściwości akustyczne ściany.
na w sposób bezpośredni ze sobą po- toryjny pomiar konkretnego gotowego
Hałas od wyposa\
enia
równywać. Wskaz
niki stosowane zestawu. Pomiary takie są wykonywane
technicznego
do oceny nawiewnika D (D ) przed przystąpieniem do monta\
u okien
n, e, A2 n, e, A1
mogą być mylące, poniewa\
sugerują w budynku w celu weryfikacji ustalonej Urządzenia nale\
ące do wyposa\
e-
wy\
szą wartość izolacyjności akustycz- obliczeniowo izolacyjności akustycznej. nia technicznego budynku, które stano-
nej od uzyskiwanej w rzeczywistości. Je- Metoda pomiarowa pozwala na optyma- wią potencjalne z
ródło hałasu, znajdują
\
eli w oknie o określonej wartości lizację doboru poszczególnych elemen- się zwykle na dachu lub w specjalnych
11  2009 (nr 447)
34
PODR
CZNIK FIZYKI BUDOWLI
pomieszczeniach (wentylatornie, ma- od wyposa\
enia technicznego budynku bulencję przepływu czynnika. Przewody
szynownie, węzły cieplne, pomieszcze- i innych urządzeń w budynku i poza bu- instalacyjne nale\
y łączyć z pompą
nia elektryczne, stacje trafo, agregator- dynkiem są określone osobno dla pory za pośrednictwem wstawek amortyza-
nie, a tak\
e coraz częściej stosowane dziennej i nocnej (PN-87/B-02151/02). cyjnych (np. kompensatorów). Przewo-
lokalne kotłownie). Ochrona przed hała- Jako kryterium oceny jest stosowany dy powinny być podpierane lub pod-
sem pochodzącym od tych z
ródeł pole- równowa\
ny poziom dz
więku A. Czas wieszane w sposób elastyczny z sto-
ga nie tylko na zapewnieniu odpowied- oceny to osiem najniekorzystniejszych sowaniem odpowiednich podpór, za-
niej izolacyjności akustycznej oddziela- godzin w porze dziennej pomię- wiesi, obejm i podkładek. W niektó-
jących je przegród budowlanych. Wa\
- dzy 600 a 220 i najniekorzystniejsze pół rych przypadkach mo\
e być koniecz-
ne jest równie\
prawidłowe posadowie- godziny w porze nocnej. Norma określa ne zastosowanie wibroizolatorów oraz
nie zarówno samych hałaśliwych urzą- równie\
maksymalny dopuszczalny po- specjalnie skonstruowanych i obcią\
o-
dzeń, jak i podłączonych do nich prze- ziom dz
więku stosowany jako dodatko- nych ram.
wodów. Nale\
y równie\
rozwiązać pro- we kryterium oceny przy hałasie nieusta- W wielorodzinnym budownictwie
blem hałasu przedostającego się za po- lonym (np. przejazd windy). Sposób oce- mieszkaniowym wentylacja mechanicz-
średnictwem elementów instalacyjnych, ny hałasu w budynku ulegnie pewnej na jest stosowana głównie w budynkach
tj. kanałów wentylacyjnych i rur prowa- zmianie w związku z planowaną noweli- wysokich. Zazwyczaj jest to system
dzących media. zacją normy PN-87/B-02151/02. wentylacji wyciągowej, w którym obieg
Pomieszczenia techniczne nie powin- Hałas związany z eksploatacją insta- powietrza wymuszają wentylatory połą-
ny sąsiadować z pomieszczeniami lacji wodno-kanalizacyjnych powstaje czone kanałami z pomieszczeniami sa-
mieszkalnymi, a zwłaszcza z sypialniami. zwykle podczas wypływu wody z insta- nitarnymi, kuchniami i garderobami. Je-
Rozporządzenie o warunkach technicz- lacji i armatury czerpalnej, odpływu \
eli nie zostaną zastosowane odpowied-
nych, jakim powinny odpowiadać budyn- z przyboru sanitarnego lub uderzenia nie układy tłumiące, to hałas od wenty-
ki i ich usytuowanie wręcz zabrania sytu- strumienia wody o przybór (wanna, bro- latorów mo\
e się przedostawać kanała-
owania przy pomieszczeniach mieszkal- dzik, zlew). Hałas rozprzestrzenia się mi bezpośrednio do pomieszczeń, któ-
nych pomieszczeń technicznych o szcze- za pośrednictwem rur instalacyjnych re są przez nie obsługiwane. W przy-
gólnej ucią\
liwości (ż 327.1). Powinny biegnących we wspólnym szachcie lub padku niewłaściwego posadowienia
być one oddylatowane od konstrukcji jest przenoszony przez sztywne podpar- wentylatorów ucią\
liwy mo\
e być rów-
budynku lub wyposa\
one w odpowied- cia przyborów i elementów instalacji nie\
hałas przenikający drogą materia-
nie zabezpieczenia akustyczne w posta- na konstrukcję budynku. Nie nale\
y sto- łową. Wentylatory dachowe i czerpnie
ci dodatkowych wykładzin, podłóg pły- sować armatury czerpalnej i przepływo- powietrza stanowią równie\
z
ródło hała-
wających, wibroizolacji itp. Nale\
y sto- wej o konstrukcji powodującej zaburze- su emitowanego na zewnątrz. Je\
eli
sować urządzenia charakteryzujące się nia przepływu. Ciśnienie w wewnętrz- w sąsiedztwie będzie się znajdował in-
odpowiednio niskim poziomem mocy nych instalacjach wody ciepłej i zimnej ny budynek, wówczas hałas działają-
akustycznej, a parametry techniczne in- powinno być ograniczone za pomocą re- cych wentylatorów mo\
e być ucią\
liwy
stalacji powinny być właściwie dobrane duktorów ciśnienia na indywidualnych dla jego mieszkańców. W budynkach
i wyregulowane tak, aby ograniczyć po- przyłączach. Rury nale\
y mocować mieszkalnych i zamieszkania zbiorowe-
wstawanie hałasu i drgań w samym sys- w sposób elastyczny, a przy przejściach go poziom hałasu w odległości 1 m
temie instalacyjnym. Konieczne jest sto- przez ściany i stropy odpowiednio je od urządzenia znajdującego się na da-
sowanie zabezpieczeń przeciwdz
więko- izolować od konstrukcji budynku. Przy- chu nie powinien przekraczać 65 dB.
wych i antywibracyjnych przewodów bory sanitarne powinny być mocowane W budynkach u\
yteczności publicznej,
(specjalne podwieszenia i podparcia, za pośrednictwem elastycznych prze- a tak\
e coraz częściej w budynkach
króćce amortyzacyjne, kompensatory kładek. y
ródłem hałasu są równie\
rury mieszkalnych o wysokim standardzie,
itp.), zapobiegających rozprzestrzenia- kanalizacyjne wykonane z PVC. Ich stosowana jest wentylacja nawiewno-
niu się hałasu wzdłu\
przewodów insta- ucią\
liwość akustyczną mo\
na ograni- -wyciągowa lub klimatyzacja. Urządze-
lacyjnych i przekazywaniu ich na kons- czyć, stosując dodatkową izolację rur nia wentylacyjne są wówczas zlokalizo-
trukcję. W budynkach mieszkalnych i za- lub zwiększając izolacyjność akustycz- wane w odrębnej maszynowni, a obieg
mieszkania zbiorowego sypialnie nie po- ną ścianek szachtu. Mo\
na te\
stoso- powietrza wymuszony przez centrale
winny przylegać do pomieszczeń sani- wać rury o zwiększonej izolacyjności. wentylacyjne. Hałas mo\
e się rozprze-
tarnych sąsiedniego mieszkania. Po- Hałas panujący w węzłach cieplnych jest strzeniać przez kanały instalacyjne oraz,
nadto urządzenia sanitarne nie mogą spowodowany głównie działaniem pomp przy nieprawidłowym posadowieniu,
być sztywno zamocowane do ściany, instalacji c.o. i c.w. Do pomieszczeń drogą materiałową po konstrukcji budyn-
zwłaszcza graniczącej z pokojem. chronionych pod względem akustycz- ku. Rzadziej występują problemy z bez-
W przeciwnym razie hałas, w postaci nym przenikają zwykle dz
więki materia- pośrednią izolacyjnością akustyczną
dz
więków materiałowych, będzie się prze- łowe spowodowane drganiami pomp przegród budowlanych ograniczających
dostawał nie tylko do pokoju nale\
ącego i połączonych z nimi elementów instala- wentylatornię. Komory wentylacyjne sto-
do rozpatrywanego mieszkania, ale tak\
e cji. Drgania przenoszone są wzdłu\
in- sowane w budownictwie ogólnym są sto-
pionowo wzdłu\
ściany do mieszkań są- stalacji przez ścianki rur oraz znajdują- sunkowo ciche, poniewa\
wentylator sta-
siednich znajdujących się ni\
ej i wy\
ej. cy się w nich czynnik. Wtórnym z
ródłem nowiący z
ródło hałasu jest umieszczony
Wymagania dotyczące dopuszczalne- hałasu mogą być wadliwe zawory lub w komorze, której ścianki mają pewną
go poziomu dz
więku w pomieszczeniu elementy instalacyjne powodujące tur- izolacyjność akustyczną (fotografia 1).
11  2009 (nr 447)
35
PODR
CZNIK FIZYKI BUDOWLI
lejowe; obiekty i instalacje przemysłowe
itp. Wpływają na klimat akustyczny pa-
nujący w ich otoczeniu, często na znacz-
nym obszarze. Ucią\
liwość akustycz-
na tego typu obiektów powinna być pod-
dana ocenie we wstępnej fazie projekto-
wej zgodnie z obowiązującymi odręb-
nymi przepisami dotyczącymi ochrony
środowiska przed hałasem. Ogólne
zasady są zawarte w Ustawie prawo
ochrony środowiska oraz Ustawie o udo-
Fot. 1. Posadowienie komory wentylacyj-
stępnianiu informacji o środowisku i je-
nej na stropie; pod stopą komory widocz-
go ochronie, udziale społeczeństwa
ny wibroizolator, ale dalsza część instalacji
Fot. 2. Hałaśliwe urządzenia na dachu
w ochronie środowiska oraz o ocenach
podparta jest nieprawidłowo Fot. Autor
URPLWMiPB w Warszawie, bez \
adnych
oddziaływania na środowisko. Dopusz-
zabezpieczeń akustycznych, w bezpośred-
Szyby dz
wigowe są zwykle zblokowa- czalny poziom hałasu, jaki nie powinien
nim sąsiedztwie budynków mieszkalnych
ne z klatką schodową, tworząc zespół być przekroczony na granicy terenu
Fot. Autor
słu\
ący do komunikacji pionowej. Zgod- chronionego pod względem akustycz-
nie z Rozporządzeniem o warunkach nym, określony jest w Rozporządzeniu ograniczenia hałasu do warunków do-
technicznych, jakim powinny odpowia- Ministra Środowiska w sprawie dopusz- puszczalnych.
dać budynki i ich usytuowanie zabrania czalnych poziomów hałasu w środowi- y
ródłem hałasu emitowanego do śro-
się, z pewnymi wyjątkami, sytuowania sku. Wartość poziomu dopuszczalnego dowiska mogą być tak\
e obiekty budow-
szybów i maszynowni dz
wigowych zale\
y od z
ródła hałasu, charakteru tere- nictwa ogólnego, a ściślej urządzenia
(a tak\
e zsypów śmieciowych) przy po- nów nara\
onych na jego oddziaływanie stanowiące wyposa\
enie techniczne ta-
mieszczeniach mieszkalnych. W przy- oraz od pory doby. Wyró\
niono grupy ha- kich obiektów. Hałaśliwe urządzenia
padku dz
wigów o napędzie elektrycz- łasów pochodzących od tras drogowych wentylacyjne lub chłodnicze są często
nym, które są bardziej ucią\
liwe pod i kolejowych oraz hałasów przemysło- zlokalizowane na dachu bez \
adnych
względem akustycznym od dz
wigów wych i instalacyjnych. Odrębną grupę zabezpieczeń akustycznych i stanowią
z napędem hydraulicznym, szyb powi- stanowią hałasy od operacji lotniczych potencjalne zagro\
enie dla budynków
nien być całkowicie oddylatowany od oraz od linii wysokiego napięcia. Wyma- sąsiednich (fotografia 2). Podobny pro-
konstrukcji budynku. Maszynownie dz
wi- gania stawiane są osobno dla pory dzien- blem stanowią inne elementy instalacyj-
gów o napędzie elektrycznym znajdują nej (600  2200) i nocnej (2200  600). ne wyprowadzone poza budynek, np.
się zwykle w odrębnych pomieszcze- Przy projektowaniu obiektów mogą- czerpnie i wyrzutnie powietrza, skrapla-
niach. Pomimo \
e zespoły napędowe cych w znaczny sposób oddziaływać cze, zewnętrzne jednostki Splitów itp.
dz
wigu powinny być zamocowane na środowisko wydanie decyzji w spra- W przypadku zagęszczonej zabudowy
w sposób uniemo\
liwiający przenosze- wie planowanego przedsięwzięcia (de- śródmiejskiej problem ten mo\
e być
nie drgań na konstrukcję budynku, naj- cyzji o uwarunkowaniach środowisko- szczególnie trudny do rozwiązania, je\
e-
częstszym powodem ucią\
liwości aku- wych) wymaga przeprowadzenia postę- li nie zostanie uwzględniony podczas
stycznej jest hałas zespołu napędowego powania, którego zasadniczym elemen- projektowania i ustalania lokalizacji ha-
przedostający się drogą materiałową. tem jest raport o oddziaływaniu przed- łaśliwych elementów instalacyjnych.
sięwzięcia na środowisko. Raport ten Wymagania dotyczące ochrony środo-
Hałas emitowany
powinien wykazywać, \
e działanie wiska przed hałasem na terenie zabudo-
do środowiska
obiektu nie będzie powodowało przekro- wanym odnoszą się do płaszczyzny po-
Prawie ka\
dy obiekt budowlany mo\
e czenia dopuszczalnych poziomów hała- ło\
onej nad powierzchnią terenu oraz
stanowić z
ródło hałasu emitowanego do su w środowisku, a w przypadku stwier- punktów na elewacji sąsiednich budyn-
środowiska. Typowymi z
ródłami są bu- dzenia mo\
liwości wystąpienia takich ków na poziomie okien rozpatrywanej
dowle in\
ynieryjne: autostrady; drogi przekroczeń wskazać środki technicz- kondygnacji (punkt pomiarowy znajduje
szybkiego ruchu; porty lotnicze; linie ko- ne, jakie nale\
y zastosować w celu się 0,5  2 m przed elewacją budynku).
Zapraszamy do zaprenumerowania
miesięcznika  Materiały Budowlane na 2010 r.
Wystarczy wypełnić druk prenumeraty załączony do tego wydania.
Wszystkim prenumeratorom oferujemy
BEZPA
ATNY kod dostępu do elektronicznej wersji czasopisma z lat 2004  2009
na Portalu Informacji Technicznej www.sigma-not.pl
11  2009 (nr 447)
36