8416074521

13

Maria Baranowska, Izabela Cąkała, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej...

jest zastrzeżona przepisem szczególnym. W wyroku z 18 listopada 1993 r. Sąd Najwyższy przyjął: „Obywatel ma prawo do tego, by jego oparte na prawie materialnym roszczenia i wnioski były rozpatrywane w ramach przewidzianej prawem procedury i w określonych przez prawo formach. Nie jest natomiast zgodne z zasadami konstytucyjnymi takie postępowanie organów administracji, w którym wnioski obywateli załatwiane są poza procedurą i w formach jej nieznanych, powoduje to bowiem stan niepewności prawnej i ogranicza prawo obywateli do ochrony swych uprawnień przed organami administracji publicznej i przed sądami"¹.

Kolejną zasadą wywiedzioną przez Trybunał Konstytucyjny z art. 2 Konstytucji jest prawo do sądu, które realizowane jest przez niezależną i niezawisłą kontrolę funkcjonowania administracji publicznej przez sądy. Inną zasadą szczegółową wyodrębnioną przez Trybunał Konstytu-cyjny jest zasada poszanowania praw nabytych. Ma ona istotne znaczenie dla trybów nadzwyczajnych postępowania - stosowana jest głównie przy weryfikacji decyzji administracyjnych oraz przepisów prawa materialnego dopuszczających cofnięcie uprawnień².

Następną regułą zawartą w Konstytucji RP, a istotną dla prawa i postępowania administracyjnego, jest norma zawarta w art. 7, który stanowi, że: „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa". Postulat ten oznacza, iż organy władzy publicznej mogą powstać tylko na podstawie prawa, a normy prawne muszą określać ich kompetencje, zadania i tryb postępowania, wyznaczając tym samym granice ich aktywności. Organy te mogą działać tylko w tych granicach. O ile jednostka ma swobodę działania zgodnie z zasadą, że co nie jest wyraźnie zabronione przez prawo, jest dozwolone, to organy władzy publicznej mogą działać tylko tam i o tyle, o ile prawo je do tego upoważnia, przy czym obywatel może się zawsze domagać podania podstawy prawnej, na jakiej organ podjął konkretną działalność³. Granice praw wyznacza rozdz. III Konstytucji RP. Dla realizacji tej zasady istotną wagę ma wprowadzenie w ustawie zasadniczej zamkniętego katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązujących, tj. konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły.

1

   Wyrok SN z 18 listopadal993 r., sygn. III ARN 49/93, OSNCP 1994, nr 9, poz. 181.

2

   B. Adamiak, B. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2014, s. 41.

3

   W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013, s. 21.