bardziej rozwój jest zależny od pomocy i współdziałania środowiska wychowującego.
• Uświadomienia przez wychowawcę możliwości i zakresu resocjalizacji ma duże znaczenie, ponieważ skłania go do poszukiwania i stosowania odpowiednich metod działania i wychowania jednostki niedostosowanej społecznie.
• Możliwości resocjalizacji są zależne od działania wychowawcy, wpływów środowiska i psychofizycznego stanu dziecka. Jednostki niedostosowane społecznie pochodzą często z e środowiska niesprzyjającego ich rozwojowi. Zmiana warunków wychowania oraz środki terapeutyczne mogą spowodować zasadnicze zmiany.
• Granice resocjalizacji poszerzyły się znacznie poprzez rozwój pedagogiki specjalnej, psychiatrii, psychopatologii. Granice te nie są statyczne.
• Szersze granice resocjalizacji i większa skuteczność występuje gdy wcześniej zostanie rozpoczęta działalność resocjalizacyjna.
• Na zakres i skuteczność działań resocjalizacyjnych duży wpływ wywiera opinia społeczna, nastawienia i poglądy społeczeństwa oraz jego stosunek do osób społecznie niedostosowanych. Negatywne sądy, będące wyrazem niechęci względem trudnych jednostek osłabiają działania resocjalizacyjne.
• Pełnowartościowym staje się człowiek poprzez wychowanie. Prawo do wychowania ma każdy człowiek, również jednostka niedostosowana społecznie i zdemoralizowana. O możliwościach resocjalizacji mówi się jako o stopniach wychowalności. Są one różne, ponieważ zależą od różnych czynników biologicznych i społecznych.
Zasady te wynikają z zasad ogólnopedagogicznych i nie różnią się od nich. Jedyne, co należy wskazać, to ograniczenie zasad wychowania dzieci niedostosowanych społecznie pod względem ilościowym, oraz inne ukierunkowanie go pod względem jakościowym. I choć zasady resocjalizacji dążą do osiągnięcia optymalnego rozwoju społeczno- moralnego jednostki oraz do jak najlepszego dostosowania jest do życia społecznego, to z drugiej strony musza one stosować się do ograniczonych możliwości w rozwoju jednostek z zaburzeniami. Stąd też następujące zasady:
1. Zasada akceptacji
Akceptacja” oznacza tu uznanie dziecka nie za gorsze, lecz za osobę, które oczekuje szczególnej pomocy. Zatem jednostki z wszelkimi odchyleniami od normy uznaje się za mającą prawo do szczególnej opieki. Zasada ta jest uznawana w odniesieniu do osób chorych, kalekich, lecz budzi zastrzeżenia względem osób aspołecznych, łamiących zasady życia społecznego. Te osoby same też odtrącają pomocną dłoń. Ale zastrzeżenia te tracą podstawę, gdy względem zachowania aspołecznego stosuje się takie same kryteria, jak w przypadku innych upośledzeń. Wówczas osobę „aspołeczną” traktuje się tak samo, jak jednostkę upośledzoną umysłowo, która ma problemy ze zrozumieniem norm.
2. Zasada pomocy
Pomoc ta w pedagogice resocjalizacyjnej rozumiana jest jako pomoc w rozwoju jednostkom, które w innym przypadku nie są w stanie funkcjonować i osiągnąć pełni rozwoju społeczno- moralnego. Osoby takie często charakteryzuje ociężałość umysłową, zaburzenia
-5-