8748915086

Maciej Szmit

W realiach polskich nie obowiązuje formalna teoria dowodów (zob. rozdział 3.9), zaś orzecznictwo dotyczące metod badawczych dopuszczalnych w procesie opiniowania jest stosunkowo ubogie¹⁸³. Wyroki Sądu Najwyższego podkreślają rolę powszechnej akceptacji metod badawczych, kryterium aktualnego stanu wiedzy czy obecnego stanu nauki. W praktyce uniemożliwia to stosowanie do celów opiniodawczych metod o nieugruntowanej pozycji naukowej, pionierskich¹⁸⁴.

Należałoby zastanowić się, jak z punktu widzenia tych reguł wygląda opiniowanie informatyczne. W szczególności wątpliwości może budzić weryfikowalność wyników otrzymanych za pomocą niektórych narzędzi informatycznych. Biegły posługując się programami komputerowymi, w szczególności programami specjalistycznymi, o zamkniętym kodzie, często narzędziami przeznaczonymi do analizy specyficznego rodzaju zapisów w nieudokumentowanych formatach przypisanych do konkretnej wersji oprogramowania użytkowego (np. klientów usług P2P czy specyficznych komunikatorów internetowych), nie ma możliwości przeprowadzenia innych - niż bardzo wyrywkowe - testów poprawności działania narzędzi. Nie może wykluczyć, że w procesie przetwarzania danych pewne z nich zostaną przez program pominięte lub źle zinterpretowane¹⁸⁵. Powyższe uwagi nie mają na celu podważania metodologicznej poprawności opinii

4) the expert has reliably applied the principles and methods to the facts of the case", http://www.law.cornell.edu/rules/fre/rule_702 (jest to wersja reguły po uzupełnieniu z 1 grudnia 2011 r.).

¹⁸³ Zob. J. Wójcikiewicz: Ek$peiti/za..., op. cit., s. 21 i nast.

¹⁸¹ Przez szereg lat z problemami takimi borykała się osmologia, obecnie pełnoprawna technika kryminalistyczna ze stosunkowo dobrze rozwiniętymi standardami wykonywania badań i opiniowania.

¹⁸⁵ Może to mieć miejsce nawet w sposób zamierzony przez twórcę oprogramowania: podejrzewa się np., że część programów typu internet security celowo nie wykrywa narzędzi szpiegujących wykorzystywanych przez różnego rodzaju służby specjalne. Warto wspomnieć także o narzędziach antiforensic, które mają za zadanie utrudnić bądź zaburzyć proces akwizycji i analizy danych wykonywany popularnymi programami stosowanymi przez informatyków śledczych. Narzędzia te dzielą się na kilka klas - obok standardowych programów usuwających trwale zapisy z dysków czy szyfrujących ich zawartość, również programy fałszujące zapisy czy reagujące na obecność w systemie określonych programów. Jako przykłady można podać program DECAF z końca lat 90. ubiegłego wieku (http://en.wikiped ia.org/wiki/DECAF), który wykrywał zestaw narzędzi COFEE (opracowany przez Microsoft zestaw narzędzi do badań typu live forensic udostępnianych organom ścigania) i w razie

84