8748915094

Maciej Szmit

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że biegłego przy wyborze metody badawczej nie dotyczy zasada in dubio pro rco, stosowanie której jest właściwe dla organu procesowego. Ścisłe stosowanie się do niej przez biegłych powodowałoby konieczność wyboru tych spośród metod badawczych, które minimalizują ryzyko błędu II rodzaju (wniosków fałszywej klasyfikacji - ang. falsc positivc), czyli np. stwierdzenia popełnienia czynu zabronionego, gdy w rzeczywistości nie był on popełniony²⁰⁰, z drugiej jednak strony - opinia biegłego zawierająca zbyt daleko idące czy pochopnie wyciągnięte wnioski może nieść z sobą poważne konkretne skutki prawne, społeczne i etyczne, stąd też wspomnianą zasadę biegli powinni mieć na uwadze²⁰¹. Biegły nie jest stroną w sporze sądowym ani nie może pełnić roli rzecznika żadnej ze stron, a zatem nie powinien tłumaczyć wątpliwości na niczyją korzyść lub niekorzyść, a jedynie poinformować organ procesowy, że takie wątpliwości występują i jaki jest ich charakter, w szczególności -jeśli to możliwe - podać odpowiednie statystyki charakteryzujące zastosowaną metodę badawczą (np. oszacowanie prawdopodobieństwa popełnienia błędów pierwszego i drugiego rodzaju, poziom istotności czy maksymalny błąd szacunku zastosowanych testów).

3.5 Opis czynności badawczych i ich wyników

Opinia biegłego nie może sprowadzać się do samych tylko wniosków. KPC formułuje to zalecenie w ten sposób, że powinna ona zawierać uzasadnienie²⁰², zaś KPK mówi o sprawozdaniu z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz opartych na nich wnioskach²⁰³. Nie jest więc możliwe sprowadzenie opinii tylko do samych wniosków. Za co najmniej wątpliwą praktykę można uznać również wyciąganie wniosków tylko „na podstawie osobistej wiedzy i doświadczenia biegłego", która to formuła czasami oprogramowania, wdrażania systemów informatycznych, usług administracji itd.) - nie można ograniczyć się jedynie do samej konkluzji odnośnie do zgodności z normą.

²⁰⁰ Zob. J. Wójcikiewicz: Eksperh/za..., op. cit., s. 32.

²⁰¹ Zob. np.: J. Kunz: Błqd..., op. cit.

²⁰² Art. 285 § 1 KPC: Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie.

²⁰³ Art. 200 § 2 KPK: Opinia powinna zawierać:

(...)

5) sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz oparte na nich wnioski.