8955898683

Po lewej: Współpracowniczki Fabrizio Tamburiniego, który przed laty był moim kolegą w zespole Dennisa Sciamy w Scuola Intemazionale di Studi Superiori Avanzati w Trieście, z weneckim temperamentem świętują sukces eksperymentu w Palazzo Ducale. Tanti auguri, Fabrizio! W tle fragment plakatu informującego o wydarzeniu 24 czerwca na placu Świętego Marka. Po prawej: współtwórca sukcesu, mój obecny szwedzki kolega Bo Thide w rozmowie (przy innej okazji) z rosyjskim noblistą. Witalim Łazarewiczem Ginzburgiem

MfcODZI ZDOLNI ASTROTiZYCY

w pobliżu czarnej dziury poprzez efekt Lensa-Thirringa „ wleczenia układów inercjalnych W ustalonej odległości od czarnej dziury prędkość wleczenia zależy tylko od jej spinu. Pomiar O A MP dawałby więc szansę na bezpośrednie wyznaczenie spinu. Żaden z opublikowanych dotąd artykułów nie wyjaśnia jednak ilościowo, jak spin czarnej dziury wpływa na OAMP. Ten ciekawy i bardzo trudny temat jest w sam raz dla ambitnych, młodych teoretyków, znających kwantową elektrodynamikę i teorię grawitacji Einsteina.

Marek A bram o wicz

Literatura:

M.    Harwit. Photon orbital angular momentum in astrophysics, Ap.J. 597. 1266-1270 (2003)

N.    M. Elias II. Photon orbital angular momentum in astronomy. A&A 492. 883-922 (2008)

Rys. J. Drąźkowski

F. Tamburini, B. Thide. G. Molina-Terriza, G. Anzolin, Twisting oflight around rotating black holes, Naturę, 7, 195-197 (2011)

1	l	1	1 1	t 1	\	\	\	\	\
!	I	f	ł	•	\	\	\	\	\
I	I	f	I	t	\	\	\	\	\
!	1	f	♦ 1	1 i	\	\	\	\	\
1	!	1	t i	1	\	\	\	\	\
/	/	t i	\	\	t	\	\	V.	—
	/	f	\		/	f 0	\	—
	\	t • •		*		• • •	\	1	/
\	\	f		/	—		\	\	1
Phase 0					Phase 45

Uppsala

Stockholm/

Goteborg _f

¹ '«^axjo

ŁOI

Kobenhavn

U

LOFAR

^TDwingetoo

Amsterdam *

Rys. 2. Od lewej ku prawej: [1] fala elektromagnetyczna ze spinem, ale bez OAMP nie wykazuje wirowości. Rysunek na górze pokazuje reakcje anteny na taką falę. Fala z OAMP charakteryzuje się wirem (rysunek na dole). [2] Przykład trójwymiarowej anteny z trzema wzajemnie ortogonalnymi pętlami. Nieco inne trójwymiarowe anteny są używane w systemie LOIS, należącym do skandynawskiej części międzynarodowego programu LOFAR. [3] Rozmieszczenie anten LOFAR i LOIS w pierwszej fazie rozwoju systemów. Bazą szwedzkiego LOIS jest stacja obserwacyjna w Vaxjo, mieszcząca także odbiornik systemu GPS do precyzyjnego wyznaczania czasu

5/2011

Urania - POSTĘPY ASTRONOMII

223