8955899022

114

Układ wymiarów tworzywowych UW*' tworzą głównie wymiary dotyczące własności: stereomechanicznych WW,*', fizycznych WF*', udziałów procentowych składników stopowych WP“* i uzupełniających WU*',

UW“- - W W,*' w WF"’ v WP,"' ^ WUr> ■    (5.44)

Układ wymiarów tworzywowych w zapisach konstrukcji występuje najczęściej w formie niejawnej, podając kod identyfikacyjny tworzywa

Wymiary stereomcchanicznc WW,*' ujmują głównie granicę plastyczności R«, granicę doraźnej wytrzymałości R*, i wymagane twardości HB na wyróżnionych powierzchniach elementu. W zależności od rodzaju: weryfikacji wytrzymałościowej elementu (statycznej, zmęczeniowej), modelu obliczeniowego (metodą naprężeń dopuszczalnych, metodą stanów granicznych) oraz stanu obciążeń (rozciąganie, ściskanie, zginanie, skręcanie, ściskanie, naciski powierzchniowe), w układzie wymiarów tworzywowych dodatkowo uwzględnia się wymiary zależne takie, jak naprężenia dopuszczalne lub krytyczne elementu Mo-r.c.g.s.t.p

Wymiarami dotyczącymi własności fizycznych WF*' są ciężar właściwy oraz własności istotne ze względu na warunki, w jakich dany element będzie działać, jak np. współczynnik rozszerzalności cieplnej, przewodność cieplna.

Wymiary dotyczące udziałów procentowych składników stopowych (lub związków chemicznych) WP*' są wynikiem wiedzy materiałoznawczej, określającej własności tworzyw oraz wpływ składników stopowych i mikrostruktur na własności tworzyw [32]. Wymiary tworzywowc są ujęte w formie tablic w zależności od oznaczenia tworzywa w polskich normach.

Wymiary uzupełniające WU,*’ to własności, jakie powinien spełniać element ze względu na proces wytwarzania, np. temperatura obróbki cieplnej, grubość warstwy galwanicznej, skrawalność, spawalność, hartowność.

Na potrzeby tworzenia uporządkowanej rodziny konstrukcji wymiary tworzywowc powinny być zestawione w osobnej tablicy danych tworzywowych dla poszczególnych elementów składowych typowych rozwiązań konstrukcyjnych, rys. 5.6 3 e.

Wymiary należące do układu wymiarów UW*' w procesie tworzenia uporządkowanych rodzin konstrukcji pogrupowano również ze względu na zmienność ilościowych cech konstrukcyjnych w zależności od wartości parametrów pa*. Na tej podstawie w układzie

wymiarów UW*^J |w*^ł(l = l,lz,)} wyróżnia się zbiór wymiarów stałych

WC"'{wc“'(l = l,lc.)} oraz zbiór wymiarów zmiennych WV*^,(wv*^j(l» l,Iv_J))

(545)

UW"¹ = WC*¹ wWV*»,

lis

Wymiary stale są to takie wymiary, których wartości nie ulegają zmianie wTaz ze zmianą wartości zunifikowanych parametrów pa*,

WC"'- - const.    (5.46)

Przykładowe stałe wymiary dla układu wymiarów z rys. 5.6.1 to wymiary {TG8 - TG12, TG19, TG23-TG35}. Ich wartości przedstawiono na rys. 5.6.2.

Wymiary zmienne, nazywane również otwartymi, są to takie wymiary, których wartości zmieniają się wraz ze zmianą wartości parametrów pa’ (np. TG1-TG15, rys. 5.6.2)

WV"*-> w - var.    (5.47)

Rys. 5.6.2. Zapis konstrukcji elementu z otwartym układem wymiarów zmiennych Fig. 5.6.2. Notation of a constructional form of an element with the open system of vanablc dimcnsions

Wybór zmiennych ilościowych cech konstrukcyjnych WV“‘ jest istotnym zagadnieniem tworzenia uporządkowanej rodziny konstrukcji, których metody doboru przedstawiono w rozdz. 5.7. Do zmiennych wartości wymiarów WV"' należą głównie wymiary gabarytowe WG“’

oraz wymiary sprzężone WS,*'. Wymiarom zmiennym przypisano oznaczenie lucrowo-

liczbowc, identyfikujące wymiar, gdzie oznaczenie literowe wymiaru nominalnego (np TG, rys. 5.6.2) związane jest z oznaczeniem postaci konstrukcyjnej elementu (MTG), natomiast oznaczenie liczbowe stanowi numer kolejnego wymiaru. Z wymiarem związane jest oznaczenie rodzaju wymiaru (np. średnicy - 6. promienia R, grubości g) oraz oznaczenie tolerancji, które w uporządkowanych rodzinach konstrukcji przyjęto głównie symbolicznie. Oznaczenia liczbowe wymiaru powinny spełniać kryterium: uporządkowania i ciągłości Ma to