18220 str 9 (7)

Wytyczne przyjmowania baz wy miarowych

Układ wymiarów na rysunku powinien zawierać wymiary poazczegMaydi centów części maszynowej w trzech kierunkach prostokątnego układu przertr/cnaefp omz wymiary określające ida położenie (rys. 4.8). Wymiary położenia w aakżnośri oś konkretnej sytuacji, względów konstrukcyjnych, technologicznych itp. oa|t4Miii'‘ położenie elementów względem siebie lecz również względem tzw. baz wftśśKBBj/Śffc; Wybór elementów służących jako bazy wymiarowe wymaga dobrej znajomości funkcjonowania danej części w zespole, sposobów jej wytwarzania oraz metod peamn przy kontroli poprawności wykonania. Ideałem jest, gdy bazy wymiarowe pokrywają się z bazami konstrukcyjnymi, technologicznymi i pomiarowymi. Niestety, najca|Ś0iąj ąrihndzi tutaj sprzeczność interesów i w bardziej skomplikowanych ■<* muzy-nowych tylko konstruktor o dużym doświadczeniu jest w stanie tak wybrać bazy wp* miarowe, by pogodzić racje konstrukcyjne, technologiczne i pomiarowe.

W ramach ćwiczeń programowych z zapisu konstrukcji rozwiązuje się graficzne stosunkowo proste i do poprawnego przyjęcia baz wymiarowych pow*-ny wystarczyć poniższe wskazówki:

- w przypadku ogólnym należy pamiętać o przyjęciu trzech baz wymiarowych: po jednej dla każdego kierunku przestrzennego układu Monge’a (rys. 4.5), dla bryły o kształcie obrotowym liczba baz wymiarowych oczywiście redukuje się do dwóch,

1 dla potrzeb technologicznych bardzo często przy wymiarowaniu używa się tzw. baz pomocniczych (rys. 4.5) związanych bezpośrednim wymiarem I bazą głów* nądla danego kierunku,

1 najlepszą bazą wymiarową jest płaska powierzchnia wymiarowanej części (baza rzeczywista). Oczywiście powinna to być powierzchnia ważna dla funkcjonowania danej części, najlepiej jeśli jest obrobiona skrawaniem,

I dla brył o kształcie obrotowym (wałki, tuleje, tarcze, pokrywy) jedną I dwu H wymiarowych jest oś tej bryły,

u dla części posiadających płaszczyzny symetrii, właśnie te płaszczyzny przyjmuje się jako bazy wymiarowe,

" w przypadku części, które nie posiadają powierzchni płaskich ani płaszczyzn symetrii dla określonego kierunku wymiarowania np. łącznik (rys. 4.4) w kierunku osi z, za bazę wymiarową przyjmuje się oś jednej z obrotowych brył składowych. Przez związanie jej wymiarem odległości osi drugiej bryły obrotowej (65) staje się ona pomocniczą bazą wymiarową, od której można podawać położenia elementów.