8748916396

wpisanych w proces obrazowania. Dlatego też przedmiotem polonistycznej uwagi muszą być nieustannie także „Akty mowy, odmiany, gatunki wypowiedzi [...] realizujące różne funkcje"³⁶.

Felieton: Codzienne życie ucznia

Felieton - gatunek publicystyczny zbliżony do literatury - cechuje się poza swobodą stylu i kompozyq'i eksponowaniem zdania autora, który poprzez odpowiednie narzędzia językowe nawiązuje dialog z czytelnikiem. Wydarzenia lub fakty, o których mówi się w felietonie, mają stanowić pretekst do sprowokowania intelektualnej refleksji odbiorcy³⁷. Biorąc to pod uwagę, warto przyjrzeć się konstrukcji i treści prac uczniowskich, intenqonalnie redagowanych w formie felietonu. Z ich analizy wynika, iż jedynie 20% wszystkich powstałych wypowiedzi w tej próbie stanowiły felietony.

Zastanawiać może niewielki procent uczniów, którzy umieli zredagować właściwy strukturalnie felieton. Bez wątpienia należy widzieć dwie tego przyczyny: (1) wymagającą oryginalnej narraqi i kompozyq'i samą formę wypowiedzi, (2) niewystarczającą liczbę ćwiczeń propedeutycznych, przygotowujących do redagowania felietonu. Efektem drugiej przyczyny był dający się wyraźnie zauważyć niedokładny i powierzchowny sposób gromadzenia przez uczniów materiału. Tu na pierwszy plan wysunęły się przede wszystkim samodzielne obserwacje rzeczywistości. Ilustruje to dobrze fragment z felietonu ucznia klasy N: Któż nie zna codziennego życia ucznia, wszak każdy był, jest lub będzie szkolniakiem; W szkole jest jak w normalnym zakładzie pracy - pełno rumoru i stresu. Wystarczy zorientować się, na czym polega codzienne życie każdego ucznia. Jednym z powodów czerpania infor-maqi tylko z rzeczywistości była potrzeba eksponowania przez badanych autorskiego „ja" w tym gatunku dziennikarskim przez chociażby dygresyjność refleksji czy zabawę słowną z odbiorcą³⁸. Drugi wiązał się z trudnością rozpoznawania felietonu w prasie, radiu, telewizji - ze względu na środki technicznego wyrazu³⁹. Brak odpowiednich wzorów rozwinięcia tematu skłonił zapewne uczniów do korzystania z własnych obserwacji. Te zaś cechowała głównie ogólnikowość w sposobie prezentowania tematu.

Analiza omawianych tu tekstów uczniowskich pozwoliła zaobserwować dominującą w nich logiczno-dyskursywną kompozycję. Jak wskazują badania, ona to obok kompozycji asocjacyjnej najczęściej jest wykorzystywana przez

³⁶    M. Jędrychowska i in., To lubię! Program nauczania, op. cit., s. 21-22.

³⁷    R. Jedliński, Gatunki..., s. 37.

³⁸    S. Bortnowski, Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999, s. 181.

³⁹    Dziennikarstwo..., s. 193.

99