8748916450

Dlatego polonista powinien stwarzać takie sytuaq'e lekcyjne, które wręcz prowokowałyby uczniów do wypowiadania się⁸⁴. Stanie się tak, gdy zwróci uwagę na możliwości intelektualne, zainteresowania oraz motywacje zachowań dziecka i wpisze je w rozwiązania dydaktyczne zajęć. Przykładem tego typu zainteresowań może być, wyraźnie dające się dzisiaj zauważyć, pragnienie uczestnictwa młodych ludzi w świecie mediów i w przekazywanych przez nie treściach - w tym także tych, które dotyczą spraw publicznych.

Wyzwolenie w dziecku chęci do wypowiadania się pociąga za sobą konieczność przywołania takich materiałów, dzięki którym miałoby o czym mówić. Mogą być one przygotowane przez nauczyciela lub gromadzone przez samego ucznia w czasie lekcji czy w ramach zadania domowego, mogą być również wynikiem współpracy ucznia z nauczycielem.

Powstaje pytanie, która z zasygnalizowanych dróg zbierania materiału jest najlepsza? Gdy za punkt wyjścia obierzemy osobę dziecka - jego intelekt, potrzeby i zainteresowania, które narzucają współczesnej szkole określone zasady uczenia i nauczania - odpowiedź wydaje się prosta. Druga z przywołanych możliwości byłaby zatem idealnym rozwiązaniem dydaktycznym lekcji. Tak gromadzony materiał obserwacji przynosi bez wątpienia duże korzyści. Pozwala nauczycielowi zdiagnozować poziom intelektualny ucznia, wprowadza w świat zainteresowań dziecka, określając tym samym zakres preferowanej przez nie tematyki. Umożliwia młodemu człowiekowi przyjęcie roli badacza i krytyka, który będzie rozwiązywał problem, korzystając z zebranego przez siebie materiału. Ma wreszcie służyć wciągnięciu dziecka w samodzielne dochodzenie do prawidłowego odkrywania i nazywania zagadnienia. Połączenie takiego sposobu zbierania materiału i jego badania z analizowaniem różnych tekstów kultury (także zaproponowanych przez uczniów) jest bezcenne zarówno z punktu widzenia kształcenia sprawności językowej młodzieży, jak też nabywania przez nią kompetencji odbiorczych sprzyjających ogarnianiu zjawisk kultury i literatury.

Doskonałym sposobem realizacji powyższych zamierzeń dydaktycznych jest praca ucznia nad redagowaniem gazetki klasowej lub szkolnej. Oczywiście nad całym procesem może czuwać nauczyciel. Powinien ukierunkować sposób obser-

w jakiej żyje współczesny uczeń, powinna zachęcać nauczycieli do modyfikacji sposobów realizacji warunków skutecznego działania językowego. Chodzi o to, by polonista, uwzględniając potrzeby intelektualne młodzieży i jej zainteresowania, kierował się wymaganiami, jakie stawia otaczająca rzeczywistości. Dlatego ważne jest, by widział dzisiaj potrzebę doskonalenia kompetencji komunikacyjnej ucznia także w kształceniu kulturowo-literackim.

⁸¹ Por. A. Wierzbicka, P. Wierzbicki, Kształcenie sprawności językowej, [w:] Metodyka nauczania języka polskiegow klasach V-VW, red. M. Pęcherskiego, Warszawa 1970, s. 145.

33