8748916498

samorealizacji i energii, jaką to pragnienie wyzwala"²⁵. Wiele do życzenia pozostawiał jednak językowy kształt owych wypowiedzi. Przyczyn tego było zapewne kilka. Jedną z nich stanowiły deficyty piętnastolatków w umiejętnym spostrzeganiu i ocenianiu oglądanych programów czy problemów społecznych. Inna bariera wiązała się z brakiem wiedzy uczniów na temat technicznych sposobów realizaqi preferowanych programów i filmów, temu też sprzyjało ubogie w tym zakresie słownictwo. Kolejna przeszkoda dotyczyła niewystarczających kompetencji badanej młodzieży w redagowaniu różnych form wypowiedzi. Lepsze pod względem sprawności językowej i świadomości celu tworzonej wypowiedzi były zapisy badanych z klasy D. Odpowiedni dobór struktur językowych pozwalał odnaleźć w tekstach tej grupy wyraźnie wpisane intencje autorów -piętnastoletnich obserwatorów problemów ludzi i świata. Sprzyjał temu zarówno szereg ćwiczeń prowadzonych przez polonistę w tym zakresie oraz tak zwane lekcje „telewizyjne". Rejestr tego typu zajęć, będący wynikiem prowadzenia obserwacji uczestniczącej²⁶, przyniósł informacje zarówno o uczniowskich umiejętnościach mówienia na temat programów telewizyjnych, jak i o stopniu aktywności ucznia i nauczyciela, czy wreszcie o rozwiązaniach metodycznych wprowadzanych przez polonistę.

Wykres 2. Stopień aktywności piętnastolatków w czasie omawiania filmów i programów telewizyjnych

część A (pięć część B (dziesięć pierwszych miesięcy kolejnych) obserwacji)

²⁵    K. Homey, Nerwica a rozwój człowieka, Poznań 1993, s. 443-444.

²⁶    Jeden raz w miesiącu uczniowie wybranego zespołu przynosili na lekcję języka polskiego dzienniczki telewizyjne i omawiali ich zawartość. Trzeba dodać, że zagadnienia medialne były włączane do kształcenia kulturowo-literackiego i językowego. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż do uzyskania takich efektów kształcenia przyczynił się sposób metodycznego działania nauczyciela. Podstawą stały się metody kształcenia sprawności językowej, których klasyfikacji dokonała A. Dyduchowa (por. A. Dyduchowa, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika, Kraków 1988), a szczególnie trzy z nich: metoda analizy i twórczego naśladowania wzoru, metoda przekładu intersemiotycznego oraz metoda praktyki pisarskiej.

82