nym badaniu struktury tekstu i poprawnym nazywaniu jego składników. Z tych obserwacji wyłania się dość oczywisty wniosek, że w dobie nadmiaru informacji nie można uczyć samej teorii, potrzebne jest przede wszystkim praktyczne działanie, które ma służyć nauczaniu komunikacyjnemu. Podstawę musi stanowić „akt mowy, czyli wypowiedź budowana zgodnie z intencją nadawczą i w celu uzyskania założonego efektu komunikacyjnego, a więc skuteczności porozumiewania. Zasada otwarcia na drugiego człowieka nadaje aktywności językowej właściwy sens"1. Staje się też szansą dla młodzieży, by nauczyła się badać różne teksty kultury ze względu na pełnione przez nie funkcje językowe. Dlatego niezwykle ważne są konsekwentnie i rzetelnie prowadzone przez nauczyciela ćwiczenia na tekście.
Wyniki próby zawartej w ankiecie stawiają przed polonistą zadanie wprowadzania uczniów także w warsztat dziennikarskiego pisarstwa poprzez analizowanie różnych sposobów jego realizacji. Praktyczne wyposażenie dziecka w sprawność redagowania tekstów dziennikarskich jest traktowane ciągle po macoszemu. Potwierdziły tę opinię wypowiedzi badanych, dla których szkoła była ostatnim miejscem zdobywania interesującej nas tu wiedzy i umiejętności.
Tabela 2. Miejsce kontaktu uczniów z gatunkami dziennikarskimi oraz informacjami o sposobie ich redagowania
Liczba wszystkich ankietowanych |
Czasopisma |
Książka |
Radio |
TV |
Szkoła |
Brak odpowiedzi |
225 |
17,8% |
9,3% |
2,2% |
51,6% |
8% |
n,i% |
Powyższe dane świadczą o tym, iż młodzi ludzie głównie z mediów czerpali wiedzę na tematy ich interesujące. To za ich pośrednictwem podglądali świat, jak i sposób mówienia o nim, a niejednokrotnie - na podstawie takich właśnie indywidualnych i spontanicznych obserwaq'i - próbowali rozwiązywać konflikty czy interweniować w ważnych sprawach, tworząc często nieudolne wypowiedzi o charakterze publicystycznym. W ten sposób sami „uczyli się" otaczającej ich rzeczywistości.
Dokonane rozpoznanie stawia przed nauczycielem zadanie podejmowania z uczniami analizy i dekonstrukcji treści programów medialnych. Ćwiczenia tego typu nauczą młodych odbiorców krytycznego dystansu i przyczynią się zapewne do wyrobienia w nich kompetencji rozumienia mediów2. Jednym
88
M. Jędrychowska, i in., To lubię! Program nauczania języka polskiego w klasach 2-3 gimnazjum, Kraków 2001, s. 10.
B. Skowronek, Współczesne media i nowa sytuacja komunikacyjna (2), „Nowa Polszczyzna" 2003, nr 5, s. 34.