8748916516

wypowiedzi (w tym przypadku dziennikarskich). Ich głęboka analiza oraz twórcze naśladowanie sprzyjać będzie zdobywaniu przez piętnastolatków większej świadomości roli i wagi słowa pisanego w tworzonym akcie mowy. Przyczyni się także do umiejętnego wpisywania weń intencji autora, poprzez którą będzie mógł on świadomie wpływać na czytelnika.

W badanych pod kątem wyboru tematu tekstach piętnastolatków dominowały następujące pola semantyczne: problem, człowiek, młodzi ludzie (młodzież), świat, chuligan, społeczeństwo (por. Aneks - załącznik 4.1). Można stwierdzić, iż sprawy, jakimi żyli wówczas uczniowie, mają charakter ponadczasowy i dotyczą zachowań młodego człowieka wobec innych. Rodzi się pytanie o stosunek piszących do ciągle aktualnych zagadnień. Wiele informacji w tym zakresie dostarczyła znaczna frekwenqa epitetów i ich nacechowanie emoqonalne²⁷. Sam temat reportażu Chuligaństwo - problem społeczny sprzyjał uczniowskim próbom oceny otaczającej ich rzeczywistości²⁸. Większa potrzeba wyrażania odczuć i emocji zaznaczała się zdecydowanie w zespole, który wdrażany był na lekcjach języka polskiego do ciągłych ćwiczeń w precyzowaniu myśli i doskonaleniu umiejętności wypowiadania uczuć i formułowania refleksji. Praca dała szansę na pobudzanie w uczniach procesów emocjonalnego i rozumowego ujmowania rzeczywistości²⁹. To zaś sprzyjało modelowaniu świadomości aksjologicznej młodego człowieka oraz przyczyniało się do wyrabiania umiejętności wartościowania^⁰.

Analiza epitetów pod kątem ich zabarwienia emocjonalnego pozwoliła jeszcze głębiej rozeznać stan wewnętrzny autorów reportaży, ich postawy wobec świata i jego ocenę. We wszystkich pracach dominowały jednak epitety nacechowane ujemnie³¹. Wystarczy spojrzeć na tabele frekwencyjne³² (por. Aneks -

²⁷    Tablice frekwencji epitetów wraz z ich nacechowaniem emocjonalnym analizowanych prac, zob. Aneks, załącznik 6-9.

²⁸    Świadczy o tym chociażby liczba epitetów. Łatwo wyliczyć, iż średnio w pracach D na jeden tekst przypada 5,3 wyrazów określających, zaś w pozostałych pracach

2 wyrazy.

²⁹    Por. M. Dudzik, Kształtowanie kultury wyrażania uczuć i wartości w procesie nauczania języka polskiego, Wrocław 1986.

³⁰    Zob. B. Guzik, Powinnościowy model języka w dyskursie edukacyjnym, Kraków 2003, s. 45.

³¹    Epitety: dodatnie 16,84% (D), 46,4% (N), ujemne 72, 63% (D), 48, 6% (N), neutralne 10,52% (D), 5% (N).

³²    Analiza frekwencyjna wyrazów określanych i określających polegała na ich liczeniu i porządkowaniu. Temu służyło wpisanie interesujących mnie słów w odpowiednie rangi. Przyjęłam za W. Pisarkiem (Frekwencja wyrazów w prasie, Kraków 1972) prawidłowość, iż wszystkie wyrazy o tej samej liczbie użyć mają taką samą rangę. Miejsce każdego z nich określa największa liczba użyć. Oznacza to, że „im niższa

96