8748916542

.i

W S Z E G II Ś W I A T 121

Hyc. 1. Samiec jaszczurki Anolis carolinerisis

w pozycji bojowej.

wprowadzeniu dorosłego samca dochodzi zawsze do walki, przy czym panowanie nad grupą obejmuje zwycięzca. Reakcja na wprowadzenie młodego samca lub samicy jest początkowo laka sama: następuje zbliżenie, wydęcie gardzieli przez samca dominującego, jednak nie dochodzi do wystawienia czerwonego wachlarza. Dalsze zachowanie jaszczurki zwierzchniej zależy od reakcji wprowadzonego okazu; może dojść do walki, jeśli intruz ją podejmie. Młode wprowadzone samce jednak najczęściej walki nie przyjmują, mimo że wydymają gardziel i wystawiają wachlarz. Bezpośrednio potem mogą uciekać, wykonując ruchy oznaczające uznanie zależności.

Płeć wprowadzonych okazów rozpoznają jaszczurki panujące nie tylko po cechach morfologicznych, lecz także po reakcji na ich postawę agresywną. Do terarium, gdzie panował jeden dorosły samiec wprowadzono 4 okazy jaszczurek-samic z przypiętym wachlarzem ze szkarłatnego papieru, a następnie 4 samice z rozdętą sztucznie gardzielą. Samiec panujący reagował początkowo tak samo, jak przy wprowadzeniu młodych samców. Wkrótce jednak uspokoił się, kiedy okazy wprowadzone nie przyjmowały walki i zachowywały się jak inne samice.

Obserwacje życia społecznego jaszczurek amerykańskich należą do nielicznych tego rodzaju badań nad grupą gadów. Życie społeczne ich wykazuje znaczne podobieństwa do życia ugrupowań społecznych małp, a więc zwierząt odległych systematycznie.

PORADNIK PRZYRODNICZY

JAK SPORZĄDZIĆ OKULAR WSKAZÓWKOWY?

mikroskopowego i dającą się z łatwością przesunąć na każdy punkt pola widzenia.

Ryc. 1. Okular wskazówkowy, a — soczewka górna, b — soczewka dolna, c —ruchoma igiełka umieszczona ponad przysłoną.

Patrząc przez mikroskop nieraz odczuwamy potrzebę pokazania lego lub owego szczegółu preparatu komuś drugiemu. Specjalnie ważne jest to w czasie szkolnych ćwiczeń mikroskopowych, gdzie początkujący uczeń zwykle nie może sobie poradzić z nowym zupełnie dla niego światem obrazów i nie wyodrębnia tego, co właśnie należy zaobserwować z nawału innych szczegółów. W tych wypadkach nieocenioną pomocą jest °kular wskazówkowy, tj. okular zaopatrzony w ruchomą igiełkę, widoczną na tle obrazu