Geografia turyzmu6

ISO /. Kik Ii imyslyczny

Hyc. 14. Model decyzyjny dotyczący turystyki [Mansfeld 1987]

Brytyjscy geografowie G. Shaw i A.M. Williams [1996] uważają, że preferencje i zachowania turystyczne są określane przez cztery główne grupy czynników:

•    cechy społeczno-ekonomiczne i demograficzne potencjalnych turystów,

•    ich cechy psychologiczne,

•    czynniki geograficzne dotyczące potencjalnych turystów (np. miejsce zamieszkania),

•    czynniki związane ze zjawiskami traktowanymi jako walory turystyczne (czyli cechy tzw. produktu turystycznego).

Dopiero wszystkie te czynniki łącznie decydują o ostatecznym kształcie preferencji turystycznych. Jednak, jak wynika z pi/odstawionego modelu (ryc. 14), proces decyzyjny leżący u podstaw jukiegokolwlak wyjazdu Itiryslyczno-rekreueyJ* nogo przebiegu w kilku ctupuch i czusuml zachowania ItiiyMyc/uc mogą mieć inny przebieg od zuplnnowanych nu etupio wstępnym

Mówiąc o potrzebach i moływiu |iu h turystycznych, należy wspomnieć że pośredni wpływ mają na nie również uwarunkowania prawne dotyczące urlopów, dni wolnych od pracy itp. Uregulowania prawne dotyczące turystyki i wypoczynku mają praktycznie wszystkie państwa świata. Istotne są również ustalenia międzynarodowe w tym zakresie, a zwłaszcza [Shaw, Williams 1996, 62]:

•    przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1948 r. Deklaracja Praw Człowieka, która przewiduje prawo do wypoczynku, ograniczenie wymiaru czasu pracy oraz prawo do płatnego urlopu;

•    uchwalona również przez ONZ w 1966 r. Międzynarodowa Konwencja Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, która zapewnia prawo do regularnie przysługującego urlopu oraz zapewnia prawo do wypoczynku podczas dni uznanych za święta państwowe;

•    przyjęta w 1980 r. przez Światową Organizację Turystyczną tzw. de kłam cja manilska, która zakłada, że turystyka jest żywotnym elementem życiu narodów, ponieważ ma bezpośrednie oddziaływanie na dziedziny życiu społecznego, kulturalnego i gospodarczego, jak również na wychowanie, co może być spełnione tylko w warunkach swobodnej możliwości ksztal towania przez ludzi urlopów i wypoczynku;

•    uchwalony w 1982 r. również przez Światową Organizację Turystyczną tzw. dokument z Acapulco, który przewiduje, że prawo do urlopu należy do podstawowych praw wszystkich ludzi.

7.2. TYPY RUCHU TURYSTYCZNEGO

Pojęcie zachowania turystyczne obejmuje wiele form spędzania wolnego czasu, których zróżnicowanie wynika z bardzo różnych motywacji, jakimi kierują się ludzie, podejmując decyzje o wyjeździe turystycznym. Problemem zróżnicowania zachowań turystyczych zajmowało się bardzo wielu autorów zagranicznych, m.in. R. Tugg [1971], badający zachowania osób odwiedzających lasy w stanic New Jersey (Stany Zjednoczone); D.A. Eastwood i R.W.G. Carter [19811, studiujący zachowania turystów na wydmach w Irlandii; D.R. Fesenmaier i in. |1980|, zajmujący się turystyką pieszą w Stanach Zjednoczonych; D.D. Bauman |I969|, < I.U. Peterson [1973] oraz R.B. Ditton i in. [1975], badający turystykę wodną również w Stanach Zjednoczonych; S.L. Kayastha i S.N. Singh 11977) oraz K. Than-gamani [1976] interesujący się turystami zagranicznymi w Indiach i wiciu innych.

W ostatnich latach mchem turystycznym zajmowali się m.in. A.G. Woodside i in. |1989], których interesowały zachowania osób odwiedzających wielkie aglomeracje północnoamerykańskie (Boston, Chicago, U)s Angeles, Nowy Jork, Nowy Orlean, San Frunduco, Waszyngton), jak również A. Montunari i (', Muscara |1W5|, którzy na pnilutawle analizy zachowań turystów odwiedzających Wenecję