9265178517

141

Recenzje

prawne. Profesor Yannacone jest pionierem w zakresie problemów prawnych dotyczących środowiska w USA i jako pierwszy domagał się od producentów DDT wysokich odszkodowań na wyrównanie szkód spowodowanych brakiem informacji o skutkach stosowania pestycydów. Lynton K. Caldwell w artykule Srodonnsko i administracja omawia wiele skomplikowanych zagadnień związanych ze złymi diagnozami, trudnościami przewidywań, trudnościami przystosowawczymi. W końcowym artykule William W. Murdoch Środowisko i równowaga ludności podsumowuje niejako poprzednio poruszane kwestie i zastanawia się nad wyborem najwłaściwszej drogi, która pozwoliłaby na najmniej kolizyjne bytowanie człowieka w środowisku. Autor porównuje ZSRR i USA, stwierdzając, że w zakresie ochrony środowiska obydwa systemy pozostawiają wiele do życzenia. Wiele, zdaniem autora, można się nauczyć od Szwecji, która pierwsza zabroniła sprzedaży niektórych gatunków ryb słodkowodnych z powodu dużej zawartości rtęci, zabroniła stosowania DDT i węglowodorów chlorowanych, a dla podniesienia świadomości społeczeństwa zorganizowała dla 250 000 ludzi specjalne kursy w celu zaznajomienia ze skutkami zanieczyszczenia środowiska.

Jak wynika z przedstawionych po krotce artykułów, książka dotyczy bardzo szerokiej tematyki. Orientacja w tym zakresie jest jednak niezbędna dla każdego, kto pragnie mieć ogólne rozeznanie w problemach środowiska. Książka ma charakter popularnonaukowy w znaczeniu pozytywnym, zawiera bowiem dużo informacji naukowych podanych w formie przystępnej. Wartość naukowa poszczególnych artykułów jest jednak różna. R. J. Hickey przypisując nasilający się rozwój chorób nowotworowych zanieczyszczeniu powietrza w wielkich aglomeracjach, może stać na gruncie błędnej hipotezy. Niektóre artykuły, jak np. poświęcony zanieczyszczeniu oceanów, czy zagrożeniu promieniowaniem jonizującym, są przedstawione w sposób tak interesujący, że byłoby wskazane zapoznanie z ich treścią czytelników w Polsce. W Stanach Zjednoczonych z ochroną środowiska wiąże się nawoływanie do zmiany modelu konsumpcji. Wydaje się, że i u nas byłoby celowe podjęcie dyskusji na ten temat w szerszym zakresie. Walorem książki jest jej rozległość tematyczna, ogólne spojrzenie na problem relacji człowiek-biosfera, w której każdemu działaniu gospodarczemu człowieka odpowiadają zmiany w biosferze, trudne często do przewidzenia, niemniej jednak widoczne i odczuwalne.

Jadwiga Stasiak

Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody. Wybór z 4-tomowej pracy zbiorowej w języku niemieckim, pod red. K. Buchwalda i W. Engelhardta, uzupełniony pracami polskich autorów. Przekład i opracowanie pod red. Z. Obmińskiego. Warszawa 1975, s. 824. PWRiL.

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne podjęło się wydania dzieła, które w zamyśle miało wszechstronnie naświetlić problemy ochrony i kształtowania krajobrazu i stanowić podręcznik dla architektów, urbanistów, planistów zagospodarowania przestrzennego, projektantów arterii komunikacyjnych, meliorantów, leśników i rolników, przedstawicieli służb ochrony wód i powietrza, działaczy ochrony przyrody itd.

Potrzeba ukazania się tego typu pracy była bezsporna. W ostatnich kilku latach nastąpił bowiem gwałtowny wzrost zainteresowania sprawami ochrony i kształtowania krajobrazu. Można nawet wskazać pewne tego przyczyny. Wiedza sozologiczna, w tym szczególnie faktografia na temat istoty i skutków antropogenicznych przeobrażeń poszczególnych elementów środowiska, stała się na tyle