9739661663

Licencja w prawie autorskim

Naczelną zasadą, nie tylko polskiego prawa autorskiego, jest wyraźny podział praw autorskich twórcy na prawa osobiste i majątkowe. Te pierwsze chronią więź twórcy z utworem. Więź ta może zaistnieć wyłącznie między autorem a jego dziełem i z tej racji nie może zostać w żadnej formie przeniesiona na osoby trzecie. Co więcej, twórca nie może się jej nawet zrzec. Inaczej jest z prawami majątkowymi, obejmującymi uprawnienie do rozporządzania utworem i korzystania z niego, a także prawo pobierania z tego tytułu wynagrodzenia. Sama definicja autorskich praw majątkowych zakłada możliwość rozporządzania nimi, a więc korzystania z nich przez osoby inne niż twórca. Sytuacja, w której z autorskich praw majątkowych do utworu korzystają osoby inne niż twórca, może mieć różnorakie źródła.

Może do tego dojść po stworzeniu dzieła, ze względu na warunki jego powstania. Zdarza się czasem, że ktoś inny - nie twórca czy współtwórca - nabędzie uprawnienia do korzystania z nowo powstałego utworu. Przykładem jest tu nabycie praw majątkowych przez pracodawcę do utworu stworzonego przez pracownika w ramach stosunku pracy, z chwilą jego przyjęcia (art.12 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 roku - dalej w tekście Ustawy), czy też nabycie autorskich praw majątkowych do utworu audiowizualnego przez jego producenta (art. 70). Takie nabycie kwalifikowane jest podobnie jak nabycie praw przez twórcę jako pierwotne nabycie praw majątkowych.

Korzystanie z autorskich praw majątkowych przez osoby inne niż pierwotny podmiot praw autorskich może być następstwem jedynie zawarcia umowy o przeniesienie praw autorskich lub licencji. Na mocy umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych ich właściciel (twórca lub inny uprawniony) dokonuje przeniesienia przysługujących mu uprawnień w określonym zakresie, w którym sam pozbywa się ich definitywnie. Zakres przeniesienia praw zakreślają kryterium terytorialne i kryterium tzw. pól eksploatacji.

Pole eksploatacji definiowane jest jako konkretny sposób korzystania z dzieła. Przykładowe wyliczenie pól zawiera art. 50 Ustawy; są wśród nich wymienione m.in.:

•    w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

•    w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;

•    w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Wyliczenie to uzupełnione jest w samej ustawie o kilka konkretnych przykładów (np. wybudowanie w