106095499

StłUłentnik

StłUłentnik

Analiza SWOT dla kształcenia na odległość

Tym artykułem pragnę zainteresować studentów Politechniki Świętokrzyskiej ideą kształcenia na odległość, które jest bardzo popularną formą edukacji na całym niemalże świecie.

Patrząc na to co dzieje się obecnie w tej dziedzinie w Polsce dziwi mnie. że ten sposób jest wciąż tak mało wykorzystywany. Jedynie firmy, które mają swoje korzenie za Atlantykiem zgodnie z zaleceniami korporacyjnymi wdrażają metody nauczania na odległość. Są oczywiście chlubne wyjątki, do których należy np. Computerland. Także i wśród uczelni sprawy zaczynają się posuwać do przodu. Co światlejsze umysły w tych instytucjach dostrzegły distance learnig i przymierzają się lub rozpoczęły proces wdrożenia systemów do nauki na odległość. Wymienić tu należy m. in. Politechnikę Warszawską. Politechnikę Wrocławską. Uniwersytet Łódzki czy Politechnikę Gdańską. Jest to jednak cały czas za mato by mówić o rozwoju distance lear-ning w Polsce w stopniu w jakim dziedzina ta jest lego wmta w kontekście funkcjonalności i oszczędności finansowych.

W roku akademickim 2008/2009 przeprowadziłam badania ankietowe w<śród nauczycieli akademickich i studentów. W pierwszym etapie drogą telefonicznego ustaliłam, które uczelnie wykorzystują w swej działalności edukacyjnej kształcenie na odległość. Wywiad objął 449 szkól waszych.

Na podstawie wywiadu zostały wyłonione te uczelnie, które wykorzystują metody kształcenia na odległość. Było ich 76. Wśród tych uczelni znalazła się również Politechnika Świętokrzyska, która wykorzystuje tę metodę jednakże w niewielkim zakresie, głównie do realizacji kursów w systemie na odległość w Centrum Kształcenia Ustawicznego oraz w' ramach realizacji projektów edukacyjny współfinansowanych ze środków UE.

W tych uczelniach przeprowadziłam badania ankietowe wśród studentów oraz nauczycieli akademickich. Badania te zostały również wzmocnione krytyczną analizą literatury i dokumentów'.

Jednym z problemów badawczych stanowiących punkt wyjścia do przeglądu literatury oraz dokumentów, a także badań ankietowych było pytanie: Czym charakteryzuje się edukacja na odległość i jakie są szanse i zagrożenia związane z tą formą kształcenia?

Analizując zebrany - podczas badań - materiał można stwierdzić, że edukacja na odległość pełni obecnie niezwykle ważną rolę. Stanowi ona metodę prowadzenia procesu dydaktycznego, w której przekazywanie wiedzy charakteryzuje pewien interwał czasowy i odbywa się bez koniecznością pokonania odległości w przestrzeni. Edukacja na odległość za pomocą technik informatyczno-telekomunikacyjnych może odbywać się w trybie synchronicznym i asynchronicznym. Tryb synchroniczny’ określany jest często jako tryb czasu rzeczywistego. W nauce wykorzystuje się dostęp do Internetu przez przeglądarkę internetową do aplikacji będącej serwerem kursu, wirtualnej tablicy i czatu. a także mechanizm synchronizacji praeglądarek uczestników kursu oraz możliwość komunikacji głosowej przez sieć. Zajęcia w tym trybie odbywają się pod kontrolą nauczyciela.

Zajęcia prowadzone w trybie asynchronicznymi uwzględniają fakt. że kontakt między uczącym się a wykładowcą nie będzie miał miejsca w czasie rzeczywistym.

Do charakterystycznych cech edukacji na odległość zalicza się:

-.realizowanie tych samych celów, co stacjonarny system edukacji, ale bez narzucania formalnych barier,

-komplementarną realizację programów opracowanych przez szkołę / uczelnię i samego zainteresowanego.

-zastosowanie różnych mediów informacyjnych i wszystkich możliwych metod przekazu i komunikacji.

-duże możliwości wyboru form i metod kształcenia oraz trybu studiowania.

-elastyczny' dobór wykładowców i materiałów edukacyjnych.

-dostosowanie do możliwości i potrzeb studentów.

-nie jest wymagana rozbudowana infrastruktura dydaktyczno-szkoleniowa".

W edukacji na odległość za pośrednictwem Internetu wykorzystuje się różne narzędzia komunikacji. Zajęcia na odległość powinny bazować na sprawdzonych formach dydaktycznych takich jak seminaria, prezentacje. praca w grupach roboczych, realizacja wspólnych projektów badawczych, konferencje. dyskusje panelowe, itp. W edukacji wirtualnej mogą się one odbywać na zasadzie wide-okonferencji. seminariów' - on-line. dyskusji w małych grupach, grupach roboczych itp. Edukacja na odległość niesie wiele istotnych zalet dla osób z niej korzystających. Dzięki niej studenci mogą lepiej zorganizować czas. nie muszą rezygnować z aktywności zawodowej czy' realizacji własnych zainteresowań, mogą pogodzić naukę z obowiązkami rodzinnymi.

Do głównych zalet nauczania na odległość można zaliczyć:

-całkowitą indywidualizację procesu nauczania poprzez możliwość wykorzystania w sposób najbardziej efektywny najlepszego czasu do nauki.

-możliwość wykorzystania do nauki różnych miejsc, w tym zakładu pracy.

-redukcję kosztów związanych z dojazdami na uczelnię, zakwaterowaniem, wyżywieniem, oszczędność czasu itd..

-dostęp do zasobów informacyjnych na świecie,

-możliwość kształcenia oraz zdobywania wykształcenia osobom niepełnosprawnym, -możliwość zdobywania wykształcenia przez kobiety, które często z konieczności wychowywania dzieci i opieki nad rodziną są w' tym względzie w gorszej sytuacji niż mężczyźni.

Niestety, istnieją też określone w-ady i ograniczenia w procesie nauczania na odległość. Należą do nich:

-czasochłonność analizy multi- i hipermedial-nych materiałów dydaktycznych oraz wykorzystywanych form komunikacji.

-wysoki stopień złożoności organizacji procesu kształcenia.

-ograniczenie więzi społecznych w następstwie braku bezpośredniego kontaktu studentów z grupą i z nauczycielem.

-brak możliwości uczestnictwa w zajęciach czynnościowych (laboratoryjnych, doświadczalnych itd.).

-wysokie koszty opracowania multimedialnych. interaktywnych materiałów edukacyjnych.

Obecnie realizowanych jest wiele projektów dotyczących nauczania na odległość. W Polsce niestety edukacja na odległość nie stoi jeszcze na najwyższym poziomie.

Szanse związanych z edukacją na odległość należy upatrywać w:

-bardzo szybkim rozwoju technologii informa-cyjno-komumikacyjnych oraz infrastruktury informatycznej i telekomunikacyjnej, -konieczności utrzymania wysokiego poziomu profesjonalizmu przez cały okres aktywności zawodowej.

-ukierunkowaniu szkolnictwa wyższego na kształcenie przez cale życie związane bezpośrednio z globalnymi zmianami w funkcjonowaniu gospodarki i zmieniającym się rynkiem pracy.

-dynamicznym rozwoju metodologii kształcenia na odległość na świecie.

-możliwości pozyskiwania środków' finansowych Unii Europejskiej na rozwój edukacji na odległość.

Zagrożenia związane z edukacją na odległość wynikają przede wszystkim z: -braku uregulowań prawnych w zakresie rozwoju i funkcjonowania kształcenia na odległość w Polsce.

-wysokich kosztów inwestycji w nowoczesną infrastrukturę informatyczną i telekomunikacyjną.

-wysokich kosztach przygotowania multi— i hipermedialnych materiałów dydaktycznych, -braku dostatecznych umiejętności posługiwania się komputerem i wykorzystywania sieci przez nauczycieli akademickich i potencjalnych studentów'.*

Dorota Kubicka-Mikoś

BIUiaZDfl

Nr 110* 7