1108720330

196

Jan Beliczyński

W starożytnej Mezopotamii należy szukać genezy koncepcji (filozofii) zarządzania relacjami z klientami. W X w. p.n.e. kupcy zaczęli prowadzić na kamiennych tablicach dokładne rejestry handlowe, pozwalające śledzić, jakie produkty były sprzedawane klientom, w jakich ilościach i kiedy [History of.., 2009].

3. Starożytny Egipt

Od 3000 r. p.n.e. starożytni Egipcjanie stosowali przy budowie piramid takie funkcje, jak planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie. Można powiedzieć, że „odkryli” oni tę funkcję zarządzania. Nie zachowała się jednak dokumentacja z tym związana. Dzięki archeologii można mieć wgląd w złożoność przedsięwzięcia organizacyjnego, jakim była budowa piramid. B.J. Keemp zwraca uwagę, że piramidy egipskie to wynik ogromnej operacji organizacyjnej, w trakcie której jednocześnie trzeba było prowadzić kilka splatających się linii zarządzania, licząc się z tym, że błąd na jednej z nich spowoduje przerwy na innych i opóźni gigantyczny projekt. Aby projekt został zrealizowany, potrzebne było całościowe zarządzanie, którego zakres można odtworzyć, wykorzystując różnorodne obserwacje archeologiczne [Kemp 2009, s. 220].

Zarządzanie placem budowy przy wznoszeniu piramid wymagało wykorzystania zdolności koordynacji działań, przewidywania i stosowania wskazówek sprawnościowych [Kemp 2009, s. 220]. Przygotowywanie budulca piramidy wymagało doskonałego nadzoru technicznego w procesie wydobywania, cięcia i obróbki. Nad tymi działaniami musiała czuwać odpowiednio wyszkolona kadra. Zadaniem zespołu specjalistów było przygotowanie projektu, wybranie odpowiedniej lokalizacji, przygotowanie „frontu robót” i nadzorowanie samej budowy. Projektant piramidy wykazał się umiejętnością logicznego myślenia i dokonywania wyboru korzystniejszego wariantu własnych poczynań (por. [Egipt..., 2009]). A. Stabryła zauważa, że jakkolwiek terminologia z zakresu zarządzania projektami rozwinęła się w II poł. XX w., to projektowanie i wdrożenia są obecne zarówno starożytności, jak i w erze nowożytnej [Stabryła 2006, s. 20].

Z. Mikołajczyk zauważa, że olbrzymie przedsięwzięcia budowlane czasów starożytnych musiały mieć ustalone metody transportu materiału, podziału pracy i jej kontroli, planowania wykonawstwa w czasie. O stosowaniu w starożytnym Egipcie najprostszych, współcześnie nam znanych, technik organizatorskich mogą świadczyć rysunki w piramidach przedstawiające wykresy przebiegu produkcji wina, który przypomina współczesną kartę przebiegu czynności [Mikołajczyk 1977, s. 50]. Wśród rzemieślników istniała zaawansowana specjalizacja zawodowa. Instytucje aparatu administracyjnego były scentralizowane i biurokratyczne. Ktoś kto opanował pismo, mógł wybrać karierę urzędnika i przez to stać się członkiem