DSC08719 (2)

ly

pira należy szukać już w starożytnej Mezopotamii - u Sumerów i Akkadów za pośrednictwem których przejęli go Hebrajczycy. Archetypami wampira są kobiece demony: Lilith, Empuza, lamia i strzyga (rtróc)²³. Lilith, podstępnie wabiąca i mordująca mężczyzn, zgodnie z żydowską legendą stworzona 1 brudu jeszcze przed Ewą, była pierwszą, niewierną żoną Adama²*. Święty Hieronim przełożył imię Lilith na łacińskie określenie lamia²⁵. W antycznym folklorze lamia była formą seksualnego wampira, który wysysał krew z mężczyzn, pozbawiając ich energii seksualnej. W Cesarstwie Rzymskim i wśród chrześdjan lamie przekształciły się w striges, czyli w strzygi, skrzeczące ptaki z kobiecymi piersiami posiłkujące się krwią niemowląt i karmiące je trującym mlekiem*. Cechy charakteru wampirycznej persony odnajdziemy również u żądnych krwi mężczyzn syren i ściśle związanych w świecie grecko-rzymskiego antyku ze strachem i kultem zmarłych lemurów i larw. Te ostatnie, jako duchy zbrodniarzy, samobójców oraz ludzi zmarłych tragiczną i gwałtowną śmiercią, najbardziej zbliżają się do słowiańskich wampirów. Od dawna utrzymuje się bowiem przekonanie, że do upiorstwa predestynowała tzw. niedobra śmierć, interpretowana w chrześcijaństwie jako kara boża²⁷. Zasadniczo różni się od nich ożywiony trup, który potrzebuje ludzkiej krwi.

U podstawy mitu wampira leżą krew (siedziba i nośnik życia) oraz śmierć W ogromnej liczbie społeczeństw, w których chowa się zmarłych, wierzono, że nieboszczyk lub jeden z jego pierwiastków życiowych, jedna z jego dusz, prowadzi w grobie życie podobne temu, jakie zmarły prowadził na ziemi, lecz niewyraźne, pomniejszone. Ciała oczekiwały od żywych ofiar, aby pomogły im znoszeniu losu i dodały nieco utraconej żywości. Krwi domagają się szczególnie uporczywie. Dzięki niej uzyskują złudzenie życia²⁸.

^u Oprócz Biblii i Talmudu Lilith pojawia się w Gilgameszu - starobabilońskim eposie i II tysiąclecia przed Chrystusem, który uporządkował i zaadaptował dawne legendy sumeryjslde. Por. P. Chambers, Zjawiska paranormalne i seks, przeł. J. Pierzchała, Warszawa 2001, s. 32-33.

^u Zbuntowawszy się przeciwko Adamowi, od którego żądała równych praw dla siebie, oddawała się licznym diabłom i rodziła każdego dnia ponad stu demonów. Podręczna encyklopedii biblijna, pod red. ks. E. Dąbrowskiego, Poznań 1959, s. 727.

²⁵ Por. R. H. Robbins, op.cit., s. 175.

“ W demonologii słowiańskiej strix, strigis to nazwa puszczyka, ptaszka grobowego, wieszczącego nieszczęście. W jego postać wciela się martwica-demon i w nocy domy nawiedza, dziedom i dorosłym krew wysysa, wnętrzności wyżera, z tego puszczyka przetwarza się wiedźma, gdy na oźogu kominem lub oknem wylatuje. A. Bruckner, op.cit., s. 280. ^v E. Petoia, op.cit., s. 25. i J.-P. Rouz, op.cit., s. 236-237.