1108720973

6

dlają współczynniki odziedziczalności. które dla liczby prosiąt żywo urodzonych w miocie wynoszą dla loch rasy pbz 0,098 a wbp 0,137 [168], Natomiast współczynnik odziedziczalności dla liczby prosiąt w 21. dniu dla loch rasy pbz oszacowano na poziomie 0,107 a wbp 0,141 [168], Taka wielkość współczynników odziedziczalności nie gwarantuje szybkiej poprawy cech rozpłodowych poprzez selekcję prowadzoną metodami tradycyjnymi [168], Bardzo zbliżone wartości współczynników odziedziczalności dla wymienionych wyżej cech reprodukcyjnych u ras wielkiej białej i landrace podają Skorupski i wsp. [138],

Większość cech określających użytkowość rozrodczą jest ze sobą dodatnio skorelowana. stąd selekcja na jedną z nich może spowodow ać popraw ę innych. O możliwości jednoczesnego genetycznego doskonalenia kilku cech rozpłodowych decydują korelacje między nimi. Nie obserwowano różnic pomiędzy rasami w wartościach współczynników korelacji fenotypowych między liczbą prosiąt żywo urodzonych a liczbą prosiąt w 21. dniu życia. Oszacowana ich wartość wynosiła dla rasy wbp r_p= 0,883, a dla rasy pbz r_p= 0,877 [167], Nieznacznie wyższe wartości od współczynników korelacji fenotypowych przyjmują współczynniki korelacji genetycznych między liczbą prosiąt urodzonych a odchowanych do 21 dnia życia. Wynoszą one dla rasy wbp r_G = 0,962, a dla rasy pbz r_G = 0,859 [167], Wysokie i zarazem dodatnie korelacje pomiędzy cechami związanymi z liczebnością miotu pozwalają na równoczesną poprawę obu cech [167],

Podstawową cechą użytkowości rozrodczej loch jest liczba żywo urodzonych i odchowanych prosiąt. Cechy te, o decydującym znaczeniu ekonomicznym, można oceniać w odniesieniu do jednego miotu, dla jednej lochy lub całego stada. Płodność loch uznaje się za małą w przypadku liczby prosiąt w miocie mniejszą od 8, za średnią przy 8-10 prosiętach i dużą powyżej 10 prosiąt. Istotną cechą charakteryzującą rozród świń jest częstotliwość oproszę ii która wynika z czasu trwania między miotu (od jednego zapłodnienia do następnego). Okres międzymiotu w stadach ras wbp i pbz objętych kontrolą w Polsce wynosi od 170 do 200 dni, co daje częstość oproszeń 2,2 do 1,8. Istotny jest także wiek pierwszego oproszenia, który wynosi średnio u loch rasy wbp 366 dni, a u loch rasy pbz 353 dni [44],

W badaniach Lechowskiej [90] przeprowadzonych w latach 1990-1996 produkcyjność życiowa wyrażona płodnością życiową dla loch pbz wynosiła średnio 40,13, a dla loch wbp 44,15 prosiąt. Średnia liczba urodzonych miotów przez lochy rasy pbz wynosiła 3,51, a przez lochy rasy wbp - 3,68. Analiza uwarunkowań produkcyjności loch zarodowych ras matecznych wykazała, że istotny wpływ na produkcyjność wywierały wiek pierwszego oproszenia oraz czas użytkowania rozpłodowego. Największy potencjał rozrodczy wykazują lochy rasy pbz, które wydały pierwszy miot przed ukończeniem 365 dni życia, natomiast lochy rasy wbp w przedziale wiekowym od 396 do 425 dni. Płodność życiowa, jak również liczba urodzonych miotów u obu ras systematycznie wzrastały w miarę wydłużania okresu uży tkowania rozpłodowego.

Szczegółowej analizie poddano użytkowość rozpłodową loch rasy pbz wpisanych do rejestru użytkowości rozpłodowej, a utrzymywanych w południowo-wschodniej części Małopolski. W czasie użytkowania lochy rodziły średnio 66,97 prosiąt, 31% populacji loch urodziło do 70 prosiąt, a tylko 9% loch ponad 110 prosiąt. Okres użytkowania rozpłodowego loch wynosił średnio trzy, cztery lata (40,78%), a 20,39% brakowano już po drugim roku. Wykazano także, że długość międzymiotu kształtowała się na poziomie 203,55 dni [91]. Wyższe wartości cech rozpłodowych loch w ostatnich latach wynikają z poprawy genotypu zwierząt, wyższego poziomu żywienia i profilaktyki [93].