1194639571

656

v>od różnymi kątami stopki folii absorbujących w stosunku do kierunku wiązki padającej, co pozwala na wyznaczenie różniczkowego przekroju czynnego oraz widma energetycznego produktów reakcji.

Zasadniczą korzyścią metody pomiaru aktywności a, jJ i y jest całkowita dyskryminacja tła stabilnych i/u topów oraz uieczułość na zmiany natężenia samej wiązki jonów w czasie naświetlania tarczy, ponieważ sam pomiar odbywa się po naświetleniu tarczy. Należy podkreślić, że metoda taka jest bardzo wygodna dla pomiarów rozkładów kątowych produktów reakcji przejścia, pozwala bowiem w^r jednym eksperymencie objąć cały kąt bryłowy, a tym samym wymaga mniej czasu pracy akceleratora 114].

Wadą tej metody jest to, że nie może ona być stosowana dla identyfikacji radioaktywnych produktów o bardzo bliskich póło kresach rozpadu oraz fakt, żc- konieczność równoczesnego pomiaru aktywności zbieranych na wielu foliach wymaga dużej ilości zestawów pomiarowych posiadających jednakowe charakterystyki zliczeniowe.

2. 2. Metoda pomiaru dE/dx i E

Obdarzone dost ateczną energią produkty reakcji z ciężkimi jonami mogą być również identyfikowane z pomocą metody opartej na pomiarze jonizacji właściwej dE,dx i całkowitej energii E cząstki. Metoda ta jest często stosowana dla rejestracji protonów, deuteronówi cząstek alfa, gdzie rozdzielenie poszczególnych cząstek nie nastręcza dużych trudności [15, 16]. Szerokie zastosowanie tej metody do identyfikacji izotopów w obszarze od w^ręgla do neonu utrudnione jest głównie słabą zdolnością rozdzielczą detektorów strat energii. Zazwyczaj iako detektora strat energii używa się licznika proporcjonalnego lub komory jonizacyjnej, która pozw^rala na uzyskanie lepszej zdolności rozdzielczej. Detektorem energii mogą być scyntylatory CsJ Tl lub detektory krzemowe [17. 18, 19].

Zasada działania tej metody jest następująca. Cząstka powstająca w reakcji posiadając znaczną energię kinetyczną przechodzi najpierw przez licznik pro-l»orcjonalny napełniony gazem, który mierzy energię traconą przez cząstkę. Strata energii dE/dx w gazie licznika proporcjonalna jest do wyrażenia MZ²jE, gdzie 31, Z i E oznaczają odpowiednio masę, ładunek i energię cząstki. Po przejściu przez obszar licznika cząstka pada na kryształ CsJ (Tl), który daje impuls proporcjonalny do energii E cząstki. Impuls z detektora strat energii oraz impuls energii, odpowiednio wzmocnione i uformowane przez układ elektro-niczny, podawane są na oscylograf. Jeżeli przez taki teleskop licznikowy przejdą różne cząstki, to będą one powodowały świecenie ekranu w różnych punktach, które ułożą się w przybliżeniu w różne hiperbole, dzięki proporcjonalności \dE dx)E ~3IZ*. Uzyskane w ten sposób wyniki mogą być bezpośrednio foto grafowai]e lub przekazywane do wielokanałoAcego analizatora amplitudy.

Na rys. 3 i rys. 4 przedstawiony jest teleskop licznikowy, zastosowany w metodzie opartej na zależności (Wda i E, oraz typowy obraz widma cząstek