120137609

48 ARTYKUŁY

4. BIBLIOTEKI NAUKOWE

W Danii istnieje ponad 400 bibliotek naukowych, z których największe to: Biblioteka Królewska w Kopenhadze, Duńska Biblioteka Techniczna w Kopenhadze i Biblioteka Państwowa w Aarhus. Podobnie jak biblioteki publiczne, biblioteki naukowe utrzymywane są przez państwo i tylko nieliczne stanowią własność prywatną. Biblioteki naukowe w Danii są dostępne dla wszystkich, korzystanie z nich jest bezpłatne. Biblioteka Królewska wraz z Biblioteką Uniwersytecką w Kopenhadze (której nie zwiedziliśmy) pełnią rolę duńskiej biblioteki narodowej.

Biblioteka Królewska (Det Kongelige Bibliotek, The Royal Library) powstała w 1. 1657-1664; w 1793 r. została otwarta dla czytelników (katalog sporządzony wówczas jest prowadzony do dzisiaj dla druków wydanych przed 1950 r.)^M. Od 1849 >r. przestała być własnością rodziny królewskiej i stała się biblioteką państwową. Od początku XIX w. otrzymuje egzemplarz obowiązkowy, z tym że prawo do niego przyznano jej już w 1697 r., ale rzadko było ono respektowane.

Biblioteka gromadzi całą produkcję drukarską kraju, literaturę obcą o Danii oraz wszystkie tłumaczenia wydawnictw duńskich, a w porozumieniu z innymi bibliotekami naukowymi — także literaturę zagraniczną z zakresu nauk humanistycznych. Wydawnictwa matematyczno--przyrodnicze i lekarskie od 1926 r. gromadzi Biblioteka Uniwersytecka w Kopenhadze, wydawnictwa techniczne — Duńska Biblioteka Techniczna, zaś kilkanaście innych dużych bibliotek specjalizuje się w pozostałych dyscyplinach naukowych.

Zbiory Biblioteki Królewskiej zamykają się liczbą ok. 2,3 min jednostek. Nie mieszczą się w tym liczne kolekcje specjalne, wśród których najważniejsze to: rękopisy europejskie (60 tys. wol.), mapy i grafika (ok. 2 min jednostek), druki i rękopisy orientalne (30 tys.), rzadkie książki i oprawy (w tym 5 tys. inkunabułów). Studentom polskim specjalizującym się w dawnej książce, na ich życzenie, zaprezentowano niektóre cenne judaica (ruin. druki krakowskie i lubelskie, a także pisma hebrajskie pisane alfabetem arabskim) oraz książki z kolekcji Tychona Brahego.

. Biblioteka prowadzi badania naukowe i wydaje własny półrocznik. Nie powstała tam jednak — by powołać się na sprawy pasjonujące obecnie historyków książki w Polsce — żadna kartoteka proweniencyjna. Badania proweniencyjne na szerszą skalę, z wykorzystaniem maszyn matematycznych, są dopiero planowane.

Biblioteka Królewską jest ogromną instytucją o szerokim zakresie funkcji. Dość powiedzieć, że nad wyborem literatury zagranicznej pracuje tu 40 specjalistów; ogółem biblioteka zatrudnia 60 osób z wykształ-

m Większość danych na podstawie pracy: p. Birkelund The Royal Library of Copen-hagen. Hlstory, organtzatlon. and /uncttons. A brie/ tntroduction. Copenhagen 1675.