120137655

BIBLIOTEKA narodowa w warszawie 93

BIBLIOTEKA NARODOWA W WARSZAWIE

MaTia Danilewicz-Zielińska: Wspomnienia o Bibliotece Narodowej w Warszawie. Paryż: Instytut Literacki 1978, 70 s. Biblioteka „Kultury”. T. 300.

Pięćdziesiąta rocznica Biblioteki Narodowej, która w październiku 1928 r. dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej stała się instytucją państwową

0    prawnie określonych celach i zadaniach, obudziła zainteresowanie jej dziejami. Nie doszło wprawdzie dotychczas do skutku planowane wielkie zbiorowe wydawnictwo jubileuszowe, które miało zobrazować 50-letnią działalność Biblioteki, lecz ukazało się kilka przyczynków i wzmianek w prasie krajowej, a z inicjatywy Dyrekcji Biblioteki Narodowej zorganizowane zostały w Warszawie uroczystości rocznicowe z udziałem krajowych i zagranicznych przedstawicieli bibliotekarstwa, nauki i kultury. Kulminacyjnym punktem uroczystości była Sesja Naukowa pod nazwą „50 lat Biblioteki Narodowej”. Referaty wybitnych specjalistów dotyczyły narodzin idei „Bibliotheca Patria” w epoce polskiego Oświecenia oraz dziejów

1    rozwoju Biblioteki w XIX i XX w. W odniesieniu do najnowszych, powojennych dziejów naszej Biblioteki Narodowej podkreślano jej duże znaczenie dla rozwoju badań księgo- i bibliotekoznawczych jako organizatorki i inicjatorki systematycznie prowadzonych prac badawczych i empirycznych w tym zakresie. Na zakończenie Sesji dyrektor Biblioteki Narodowej prof. W. Stankiewicz w swym referacie zatytułowanym „Biblioteka Narodowa — wizja przyszłości” przedstawił unowocześniony pfogram dalszego rozwoju Biblioteki Narodowej, której „wizja” nowego gmachu budującego się od kilku lat, staje się coraz bardziej realna.

Poza krajem — w Paryżu nakładem Instytutu Literackiego „Kultury” wyszła natomiast w roku jubileuszowym 1978 innego rodzaju publikacja przedstawiająca początkowy, przedwojenny okres istnienia i działania Biblioteki Narodowej. Są to Wspomnienia o Bibliotece Narodowej w Warszawie autorstwa Marii Danilewicz--Zielińskiej, przedwojennej pracownicy BN, od 1940 r. zamieszkałej za granicą, najprzód w Londynie, a obecnie od kilku lat w Portugalii.

Niewielka objętościowo (70 s.), lecz bogata treścią książka ukazała się wprawdzie w roku jubileuszowym Biblioteki Narodowej, lecz nie była pomyślana jako wydawnictwo rocznicowe i nie ma w sobie nic z fanfary rocznicowej. Są to po prostu luźne wspomnienia osoby, która czynnie współuczestniczyła w przedwojennym życiu Biblioteki. Wspomnienia o tym okresie życia zakorzeniły się bardzo głęboko w pamięci i sercu Autorki i odgrywały poważną rolę inspiratorską w jej życiu zawodowym na emigracji jako organizatorki i dyrektorki Biblioteki Polskiej w Londynie od 1945 do 1973 r.

Wiarygodność i — co za tym idzie — znaczenie dokumentalne pamiętników zależy od osobowości ich autora, od stopnia jego zaangażowania w opisywanych wydarzeniach, od jego spostrzegawczości i kompetencji w przedstawianiu i ocenie zapamiętanych realiów. Dlatego warto tu parę słów powiedzieć o Autorce jako naocznym i czynnym uczestniku opisywanych faktów, ludzi i sytuacji.

Maria Danilewiczowa była od czerwca 1928 r. do wybuchu II wojny światowej jednym z najczynniejszych pracowników Biblioteki Narodowej. Przez jedenaście lat pełniła kolejno różne funkcje biblioteczne we wszystkich agendach Biblioteki i na różnych stanowiskach pracy. Gorliwą pracowitość, bystrą inteligencję, wielką ambicję i ciekawość intelektualną świeżo upieczonej absolwentki Uniwersytetu Warszawskiego z tytułem magistra filozofii w zakresie filologii polskiej trafnie wykorzystywało ówczesne kierownictwo Biblioteki przerzucając ją z działu do działu, od jednej roboty do drugiej, zawsze „najważniejszej” lub „najaktualniejszej” i powierzając jej najrozmaitsze zadania dorywcze, które wykonywała skwap-