Rozmyślanie Przemyskie str5

ROZMYŚLACIE PRZEMYSKIE

Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie nr 8024 III; do końca ostatniej wojny znajdował się w Bibliotece Kapituły Greckokatolickiej w Przemyślu. Jest to liczący 426 kart papierowy kodeks formatu 4°, pisany ręką jednego kopisty. Pochodzi z początków XVI w. i stanowi odpis starszego rękopisu. Jego oryginalny tytuł, umieszczony na k. 1, jest następujący: Poczyna się, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa. Rękopis nie zawiera całości dzieła — brakuje niewielkiego początku i dośó zapewne sporego zakończenia, spotyka się ponadto luki w środku tekstu. Wszystkie owe braki występowały już w podstawie, z której kopiowano utwór. Pozmywanie to najobszerniejszy i najciekawszy zabytek średniowiecznej polskiej prozy narracyjnej. Jest oryginalnym romansem religijnym o charakterze apokryficznym, zawierającym opowieść o życiu Świętej Rodziny, a zwłaszcza o dzieciństwie i męce Chrystusa. Stanowi kompilację oraz syntezę treści zaczerpniętych z ewangelii i różnorodnych do nich komentarzy, apokryfów, traktatów, legend i innych utworów literackich. Szczególnie pomocnymi źródłami dla nieznanego autora były łaciński poemat z XIII w. Vita beałe Yirginie Marie et Saluatoris rhytmica i łacińskie dzieło francuskiego teologa Piotra Comestora (zm. 1178 r.) Historia scholastica, traktujące o historii biblijnej. Język zabytku reprezentuje polszczyznę południowokresową.

Wyd.: Rozmyślanie przemyskie. Transliteration, Transkription, lateinische Vorlagen, deutsche Obersetzung, hrsg. von F. Keller und W. Twardzik, Bd. 1-2, Freiburg i. Br. 1998-2000, Monumenta Linguae Slavicae Dialecti Veteris, t. XL, XLH (translit., transkryp.); S. Yrtel-Wierczyński, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, tzw. przemyskie. Podobizna rękopisu, Warszawa 1952 (edycja fototypiczna).

Oprać.: NK I 320 — 321; W. Smoleń, Rozmyślanie przemyskie, jako źródło ikonograficzne Kwatery Ofiarowania Maryi Ołtarza Mariackiego Wita Stosza w Krakowie, Pamiętnik Literacki, R. 51 (1960), s. 123 — 143; W. Smoleń, Ołtarz Mariacki Wita Stosza w Krakowie na tle polskich źródeł literackich, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne, t. 6 (1962), s. 211 — 343; K. Świerzowski, Rozmyślanie przemyskie. Apokryf z przełomu XV i XVI wieku, [w:] Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej, Przemyśl 1969, s. 7 — 16; T. Dobrzeniecki, Łacińskie źródła „Rozmyślania przemyskiego”, [W:] Średniowiecze. Studia o kulturze, t. 4, Wrocław 1969, s. 196—621; M. Bargieł, Oechy dialektyczne polskich zabytków rękopiśmiennych pierwszej połowy XVI wieku, Wrocław 1969; J. J. Kopeć, Męka Pańska w religijnej kulturze polskiego średniowiecza. Studium nad pasyjnymi motywami i tekstami liturgicznymi, Warszawa 1975, s. 125 i in.; A. Grybosiowa, W. Twardzik, Nie znana funkcja nieodmiennego imiesłowu czynnego czasu teraźniejszego w Rozmyślaniu przemyskim, Polonica, R. 1 (1975), s. 225—228; J. i W. Twardzikowie, Trzy nie dostrzeżone funkcje składniowe staropolskiego wyrazu iż(e), [w:] Opuscula Polono-Slavica, [praca zbiorowa], Wrocław 1979, s. 391—396; I. Kwilecka, Średniowieczna Biblia francuska a najstarsze zachodniosłowiańskie przekłady biblijne, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, t. 18 (1979), s. 209 — 231; M. Adamczyk, Biblijno-apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI wieku, Poznań 1980.

... (s. 42)... Dokonały Jzyąkxyągy o Jyyątey dzyevy|czy maryey Poczyna Jzye prolog y vto-rą* j kxyagy o zyroczye błogo Jlavyoney dzye-yycze |

Pyjmo Jyyatego yana Evanyelyjty doJvya|-czjcha yze myły yejus yczynyl yyelye | czvd

... (s. 42)... Dokonały się księgi o świętej dziewicy Maryjej. Poczyna sie prolog i wtóre księgi o żywocie błogosławionej dziewice.

Pismo świętego Jana Ewanjelisty doświacz-sza, iże miły Jezus uczynił wiele cud, ktoreż