120139289

będzie zsypywany rurami teleskonowy-mi do luków okrętowych. Powyższe urządzenia zamówione są w ilości dwóch, każde w cenie 500.0C0 guld.

Dla przeładunku węgla z barek na statki, lub też ze składów węglowych na statki, strona północna basenu będzie nadto zaopatrzona w żórawie portalowe z chwylaczami, z których dwa 5-tonowe będą dopiero zamówione przez Radę Portu, cztery 7-tonowe będą przeniesione z Wolnej Strefy.

Strona południowa basenu, mająca służyć dla wyładunku ze statków rud żelaznych i sztucznych nawozów otrzyma, stosownie do tego przeznaczenia dwa urządzenia mostowe dla rud każde zaopatrzone w chwytacz o nośności 15 ton. Chwytacz przymocowany do poruszającego się po moście wózka, umożliwi wyładunek albo na skład lub też przez ruchomy na szynach lej wraz z automatyczną wagą, do wagonów kolejowych. Obydwa powyższe mosty przeładunkowe zamówione zostały w firmie Demag, każdy w cenie 775.000 guld. gd.

Niezależnie od powyższych mostów strona południowa basenu otrzyma jeszcze jedno lub dwa urządzenia mniejsze. każde o udźwigu 10 ton, oraz dwa 7-tonowe żórawie portalowe z dworca wiślanego dla przeładunku nawozów sztucznych.

Z. M.

ŻEGLUGA NA RZECE WARCIE

Niewiele osób w Polsce wie. że Poznań, położony nad spławną rzeką Wartą, posiada jeden z najlepiej w kraju urządzonych portów rzecznych.

Doceniając ważne położenie Poznania dla żeglugi rzecznej, wybudował magistrat tego miasta swego czasu kosztem poważnych nakładów, przeładownię miejską. która przed wojną była wykorzystywana bardzo intensywnie. Otwarcie przeładnowni dla ruchu handlowego nastąpiło po rozbudowaniu dworca Tama Garbarska w 1903 rż Teren przeładowni obejmuje 57.000 m. kw. z wysokiem betono-wem wybrzeżem ładunkowem długości ca. 700 m. Przeładownia miejska ma własny dworzec towarowy, którego tory kolejowe, długości 3400 m z bocznicami, łączą przeładownię z dworcem kolejowym.

Dla wyładowania towarów służą ustawione na betonowem wybrzeżu 9 żórawi najnowszej konstrukcji, poruszane elektrycznością. Ruch przeładunkowy, dzięki pierwszorzędnym technicznym urządzeniom, odbywa się szybko i sprawnie, u-możliwiając przeładowanie do 20C0 ton dziennie, t. j. ca. 150 wagonów różnych towarów.

Z żeglugi rzecznej na Warcie korzystają przeważnie transporty masowe. Ruch    towarowy    na    stacji przeładunkowej    w Poznaniu,    obliczony na podstawie

przeciętnej ostatnich 10 lat przed wojną wynosił:

ca. 45.000    ton    w imporcie i

„ 75.000    „    w eksporcie.

Po wojnie ruch żeglugowy na Warcie ustał prawie zupełnie. Stan ten został wywołany zmniejszeniem obrotu towarowego pomiędzy Wielkopolską a Niemcami oraz z powodu niskich stawek kolejowych, które sprawiły, że przewóz kolejowy był tańszy od przewozu rzecznego. Dopiero w r. 1924, kiedy z chwilą stabilizacji waluty polskiej przejawy życia gospodarczego zbliżyły się do warunków przedwojennych, stała się sprawa żeglugi rzecznej na Warcie zagadnieniem pierwszorzędnej wagi.

Żegluga na Warcie rozwija się z roku na rok. Firma C. H a r t w i g w Poznaniu, która w roku ub. sama jedna przeładowała w porcie rzecznym około 100.000 ton towarów, przewiduje w tym roku swój ogólny obrót towarowy w imporcie i eksporcie na ca. 120.000 ton.

Ogólny widok portu rzecznego w Poznaniu.    Przeładunek drzewa tartego w poznańskim porcie rzecznym.

ZAGADNIENIE WODNE NA GÓRNYM ŚLĄSKU

I. UWAGI OCÓLNE.

Ta część Górnego śląska, która na mocy plebiscytu przypadła Polsce — wracając po pięciu wiekach do swej Macierzy — jest kotliną, które t poziom waha się pomiędzy 100 a 300 metrów ponad powierzchnią morza. Najwyżej położone są okolice Tarnowskich Gór, Mikołowa i Murcek. Najniżej Lublinieckie i okolice przy Odrze.

Sieć wodna na G. Śląsku nie jest zbyt bogata. Dzieli się ona na dorzecza Odry i Wisły. Ku Odrze zmierzają: Olza. która pełni graniczną służbę, Sumina Ruda, Birawka. Kłodnica Mała Panew i Liswar-ta. Niestety Kanał Kłodnicki, prowadzący ku Odrze cały przypadł Niemcom.

Ku Wiśle toczą swe wody: Knajka, Pszczynka, Costynia z Kleczną, Przemsza Biała z Czarną, wraz z zabraną po drodze Brynicą.

Z tych wszystkich rzek, jedna Przemsza tylko od połączenia się jest spławną i jako taka może wchodzić w rachubę przy rozbudowie wodnej sieci komunikacyjnej.

Wiele zmartwienia przyległym terenom kopalnianym przysparza Brynica. Ongiś graniczna rzeka pomiędzy Rosją a Niemcami. dziś rozdziela tylko województwa. Płynąc leniwie wśród brzegów błotnistych. przechodzi swojem korytem dwa uskoki geologiczne. Powstałe na uskokach nieszczelności i rozluźnienia spoistych masywów powodują przesiąkanie wód Brynicy w głąb niecki Bytomskiej, zalewając po drodze pokłady kopalniane. To też w tym terenie pracujące kopalnie mają wiele kłopotu z odwodnieniem sztolni i szybów. Uregulowanie Brynicy — ochroniłoby te kopalnie od zalewów.

Woda — tak piękna gdzieindziej, tu na

G. Śląsku jest tylko utrapieniem i troskąl W kopalniach jest ona najcięższym wrogiem górnika! Na powierzchni brak jej do picia i dziesiątkami kilometrów sprowadzać ją dopiero trzeba!

Jednak i tu jest ona czynnikiem pierwszorzędnej wagi w życiu codziennem. Zagadnienie to będzie przedstawione poniżej ogólnie i poglądowo — jak na to szczupłość miejsca pozwala.

II. ZAOPATRZENIE W WODĘ.

Tak prosta dla innych dzielnic sprawa zaopatrzenia ludności w wodę do użytku domowego na terenach kopalnianych jest powodem rozlicznych trosk. Kopalniane otwory wiertnicze szyby i t. p. z konieczności przecinają wodonośne pokłady geologiczne oraz nieprzepuszczalne warstwy iłów, w następstwie czego żyły wodne

13