130859211

Nazwa przedmiotu: Procesy marginalizacji, wykluczenia i reintegracji społecznej.

Kierunek: Socjologia

Prowadzący: Dr Marta Komorska, doktor, adiunkt i mgr M. Nowakowski

Semestr letni

Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane):

Program kursu zawiera prezentację podstawowych pojęć związanych z procesem marginalizacji, wykluczenia i reintegracji społecznej. W trakcie zajęć omówiona zostanie specyfika procesu wykluczenia społecznego, mechanizmy blokowania tych procesów oraz efektywność programów socjalnych służących społecznej reintegracji.

Ubóstwo, niepełnosprawność, bezrobocie są podstawowymi zjawiskami przyczyniającymi się do powstania wykluczenia społecznego, a samo wykluczenie przyjmuje skomplikowane i wielowymiarowe formy, które wymagają kompleksowego podejścia, łączącego szeroką gamę programów działania w obszarach takich jak: ubezpieczenia społeczne, pomoc społeczna, edukacja, zatrudnienie, ochrona zdrowia, mieszkania.

Treści przedmiotu(oddzielnie wykłady, oddzielnie ćwiczenia):

Wykład:

Pojęcie marginalizacji i wykluczenia społecznego w Polsce, próby definiowania.

2.    Diagnozowanie wykluczenia społecznego, operacjonalizacja i pomiar (wskaźniki i miary).

3.    Przyczyny procesu marginalizacji (bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność, środowisko, miejsce zamieszkania, uzależnienia, patologie życia rodzinnego itp.)

4.0kres transformacji w Polsce a procesy marginalizacji.

-    tło ekonomiczne,

-    tło społeczne

5.    Problematyka wykluczenia społecznego w polityce społecznej.

6.    Opracowanie polskiej strategii do walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym.

7.    Reintegracja społeczna grup dotkniętych marginalizacją.

8.    Instytucjonalne formy reintegracji społecznej: program zatrudnienia socjalnego, usługi socjalne, programy wyrównujące szanse edukacyjne, usługi profilaktyki zdrowotnej.

9.    Procesy marginalizacji społecznej i reintegracji w świetle polityki społecznej UE.

Ćwiczenia:

1.    Podstawy prawne w ramach walki z procesem marginalizacji i wykluczenia społecznego

2.    Prawa obywatelskie a wykluczenie społeczne

3.    Zadania Rządowego Zespołu ds. Marginalizacji i Reintegracji Społecznej

4.    Instytucje i organizacje odpowiedzialne za prowadzenie działań w obszarze walki z procesem marginalizacji i wykluczenia społecznego

5.    Badania nad marginalizacją i wykluczeniem społecznym (narzędzia, wskaźniki)

6.    Polityka społeczna a procesy marginalizacji - rekomendacje.

Podsumowanie zajęć.

Metody kształcenia:

Wykład z wykorzystaniem foliogramów, nierzadko prowadzony w formie konwersatoryjnej, wzbogacony przedstawieniem kserokopii ważnych artykułów i prezentacją niektórych pozycji piśmiennictwa.

Literatura podstawowa:

1.    P.Błędowski (red.): Między transformacją a integracją. Polityka społeczna wobec problemów współczesności. SGH, Warszawa 2005.

2.    K. Marzec-Holka (red.): Marginalizacja w problematyce pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej. Wyd. U.K.W. Bydgoszcz 2005.

3.    L. Frąckiewicz (red.): Wykluczenie społeczne. Wyd. AE, Katowice 2005.

4.    A.Titkow (red.): Szklany sufit. ISP, Warszawa 2003.

5.    T.Kazimierczak, M. Rymsza (red.): W stronę aktywnej polityki społecznej, ISP, Warszawa 2003.

6.    K.W. Frieske (red.): Ofiary sukcesu. Zjawiska marginalizacji społecznej w Polsce. IS UW, Warszawa