1313878858

Amona. Adoratorki były przedstawiane w sztuce zgodnie z kanonem królewskim.

Kamień Szabaki to stela, na której zapisano teologię kultu boga-ptaka. Została wykorzystana później jako element konstrukcyjny młyna, co zatarło inskrypcję na steli. Szabaka był władcą kuszyckim XXV dynastii.

W schyłkowym okresie XXV dynastii w Tebach szarą eminencją był Montuemhat, czwarty kapłan Amona. Sprawował faktyczną władzę w Górnym Egipcie. W tym czasie coraz silniejsze stawały się wpływy asyryjskie. Władcy Asyrii zbudowali potężne imperium w Mezopotamii, zaś król Asarhaddon podbił Fenicję. Montuemhat został zmuszony do złożenia hołdu Asyryj-czykom.

Asyryjczycy podporządkowali sobie Egipt i podbili Teby. Psametyk I, syn Necho I, wywodzący się z Sais, okazał lojalność Asyryjczykom, co umożliwiło mu podbicie całego Egiptu. Psametyk I podporządkował sobie deltę zachodnią, potem całą deltę, a następnie doprowadził do adoptowania swojej córki przez adoratorkę Amona. Wpływy u adoratorki Amona umożliwiły Psametykowi podbicie całego Egiptu i ustanowienie XXVI dynastii, która nazywana jest saicką.

Dopiero XXVI dynastia zjednoczyła Egipt. Zainteresowano się pradawną sztuką egipską. Nawiązywano w sztuce do okresów dawnej wspaniałości. W czasach XXVI dynastii Egipt po raz pierwszy otworzył się na zewnątrz. Był to okres wielkiej kolonizacji Greków. Grecy nie byli jednak w stanie założyć swoich miast w Egipcie ze względu na silną władzę faraonów. Psametyk I pozwolił założyć w Naukratis faktorię grecką i wybudować grecką świątynię, rozpoczął prowadzenie handlu z Grekami. Był to okres archaiczny w historii greckiej. Greccy wojownicy zostali zaciągnięci do armii egipskiej za żołd.

Apries, władca XXVI dynastii, który miał pałac w Memfis, został pokonany w wojnie domowej przez Amazisa (Ahmose II). W wojnie tej dużą rolę odegrali greccy najemnicy. Został pochowany w pobliżu świątyni bogini Neit w Sais. Informacja ta pochodzi z “Dziejów” Hero-dota, który opisał historię dynastii saickiej. Amazis był nazywany wielkim przyjacielem Grecji. Przesyłał dary świątyniom w Grecji.

W końcu VI w. p.n.e. pojawiło się nowe zagrożenie w postaci Imperium Perskiego. Kam-byzes II, władca perski, dokonał podboju Egiptu. Królowie achemenidzcy przyjęli oznaki egipskiej władzy królewskiej i stali się protektorami świątyń. Dariusz I, następca Kambyzesa II, wzniósł Świątynię Hibis w oazie Charga. Koronację Dariusza ukazano tak jak koronacje faraonów egipskich. Tymczasem na pieczęciach cylindrycznych znajdowanych w Tebach Dariusz był przedstawiany w sposób perski. Stolicą państwa Dariusza była Suza w Persji. W Egipcie pojawiły się stroje perskie. Po raz pierwszy, choć nieznaczne, obecne były tam obce wpływy - perskie. W Suzie znaleziono stelę, na której w języku egipskim wymieniono kraje podbite przez Dariusza, w tym Egipt. Kultury Egiptu i Persji zaczęły się przenikać.

Dariusz zbudował kanał łączący ujście Nilu z jeziorami gorzkimi i Morzem Czerwonym. Nad kanałem umieszczono stelę z napisami egipskimi i perskimi. Kanał ułatwił kontakt Egiptu z Persją. Jego budowę zaczęła już dynastia saicka. Już za czasów Necho II żeglarze egipscy opłynęli Afrykę. Powstawały pierwsze mapy świata. Egipcjanie sprzyjali jednak tradycyjnej wizji świata, grecką wiedzę o świecie przyjmowano niechętnie.

Egipska religia ewoluowała w Okresie Późnym - rozwijał się kult zwierząt. Zmumifikowane szczątki świętych byków Apisa składano do sarkofagów. Wiele z nich można znaleźć w memfickim Serapeum. Kambyzes II i Dariusz I na przedstawieniach umieszczonych na stelach klęczą przed Apisem. W Sakkarze znaleziono zmumifikowane szczątki ibisów utożsamianych z bogiem pisma Thotem. Zwierzęta utożsamiano z bogami. W Egipcie znaleziono kilkaset tysięcy grobów ibisów na nekropoliach.

17