1468551053

1. Wstęp: kontekst międzynarodowy i krajowy

Gwałtownie rosnący popyt na mięso, mleko i inne produkty pochodzenia zwierzęcego powoduje konieczność zapewnienia trwałej i stabilnej bazy genetycznej dla rozwoju produkcji zwierzęcej. Jest to niezbędne dla osiągnięcia celów Rzymskiej Deklaracji w sprawie Światowego Bezpieczeństwa Żywnościowego, Planu Działań Światowego Szczytu Żywnościowego oraz Milenijnych Celów Rozwoju (UN, 2000), a w szczególności realizacji Celu 1: wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu oraz Celu 7: Zapewnienie ochrony środowiska naturalnego. Zrównoważone użytkowanie, rozwój i ochrona zasobów genetycznych dla wyżywienia i rolnictwa mają również zasadnicze znaczenie dla wdrażania Agendy 21 i Konwencji

0    Różnorodności Biologicznej.

To właśnie przyjęcie w 1992 r. Konwencji o różnorodności biologicznej (www.cbd.int) spowodowało podjęcie działań międzynarodowych na rzecz ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich. Trzy cele Konwencji obejmują: ochronę różnorodności biologicznej, zrównoważone użytkowanie jej elementów oraz sprawiedliwy i równy podział korzyści, wynikających z użytkowania różnorodności biologicznej, w tym poprzez stworzenie warunków dostępu do zasobów genetycznych i transferu odpowiednich technologii. Konwencja o różnorodności biologicznej nakazuje, aby ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej były prowadzone na terenie całego kraju. Kluczowe znaczenie ma więc sposób użytkowania obszarów, wykorzystywanych gospodarczo przez człowieka, przede wszystkim gruntów rolnych i leśnych.

Konwencja, określając trzy poziomy, na jakich rozpatrujemy różnorodność biologiczną: ekosystemowy, gatunkowy i genetyczny, nakazuje tym samym objęcie ochroną nie tylko organizmów dziko żyjących, ale także wytworzonych przez człowieka zasobów genetycznych. Zarówno odmiany roślin uprawnych, jak i rasy zwierząt gospodarskich, jakie dzisiaj użytkujemy w rolnictwie, są efektem pracy hodowlanej pokoleń rolników oraz procesu ewolucji i adaptacji do zmieniającego się środowiska. Obydwa te procesy przez tysiąclecia doprowadziły do wytworzenia olbrzymiej zmienności w obrębie niewielkiej liczby gatunków. Istniejące dzisiaj rasy, odmiany, linie i rody zwierząt gospodarskich są podstawą produkcji zwierzęcej i polisą ubezpieczeniową dla przyszłości hodowli zwierząt i całego rolnictwa.

Trzeci cel Konwencji dotyczy kwestii czerpania korzyści z posiadanych zasobów genetycznych. Kraje rozwijające się, zwłaszcza w tropikach, posiadają na swoim terytorium bogactwo różnorodności biologicznej, ale nie mają środków ani na rozpoznanie ani na komercyjne wykorzystanie tych zasobów. Kraje rozwinięte są zainteresowane zapewnieniem dostępu do zasobów genetycznych innych krajów

1    jasno sprecyzowanymi zasadami w tym zakresie. W październiku 2010 r., podczas 10 Konferencji Stron Konwencji przyjęto Protokół z Nagoi, dotyczący dostępu do zasobów genetycznych oraz uczciwego i sprawiedliwego podziału

3