1629289804

Założenia dotyczące nauki

Orientacja społeczna regulacja

radykalna zmiana

FUNKCJONAŁEM	RADYKALNY STRUKTURALIZM
PARADYGMAT INTERPRETATYWNY	RADYKALNY HUMANIZM

Tabela 1 Główne paradygmaty w naukach społecznych, w zależności od orientacji społecznej i założeń, co do roli nauki.

Źródło: Opracowanie na podstawie: Burrell i Morgan, (1979) cytowani w: Kostera (1996, str. 33).

Zgodnie z tym co zostało zaprezentowane w obrazowy sposób, w Tabeli 1, można zauważyć, iż wyróżniamy cztery główne paradygmaty. Mówiąc o paradygmatach, mamy na myśli różne sposoby ujmowania rzeczywistości zarówno w orientacjach socjologicznych jak i innych naukach społecznych, w tym także i w zarządzaniu (Konecki, 2000). Dużą popularność paradygmaty zyskały dzięki Kuhnowi (1964/1970, cytowany przez: Kostera, 1996), dla którego były one również sposobem widzenia świata, ale także wytycznymi, jaki rodzaj pracy naukowej powinien być podejmowany i jakie wyniki można zaakceptować. Definiuje on pojęcie bardzo ciekawie i w dość prosty sposób mówiąc, iż:

Dzięki (...) istnieniu [paradygmatu] dokonuje się kumulacja wiedzy, postęp. To paradygmat i oparta na jego uznaniu „normalna” działalność badawcza, której większość uczonych poświęca niemal cały swój czas i talent, wyznaczać ma tradycję badań, sposób rozwiązywania problemów, kryteria oceny wyników... (Amsterdamski, 1985, s. 492, cytowany przez: Kostera, 1996, s. 32).

Paradygmat funkcjonalistyczny opiera się na założeniu, że społeczeństwo istnieje jako byt konkretny i realny. Reprezentujący ten pogląd funkcjonał iści, dążą do uzyskania obiektywizmu i uwolnienia się od wartościowania. Badacz powinien zachowywać dystans do badanego zjawiska, dzięki umiejętnemu zastosowaniu właściwej metody, zaproponować kierunki rozwiązań, a jego badania powinny sugerować obszary przydatności swoich spostrzeżeń i prowadzić do konkretnych konkluzji.

Paradygmat interpretatywny zakłada przede wszystkim niestabilność badanej rzeczywistości społecznej (czyli nie istnieje trwale) oraz jej względność (czyli nie jest absolutna). Według tego paradygmatu rzeczywistość społeczna jest intersubiektywnie postrzegana i tworzona przez uczestników, czyli ludzi żyjących w świecie społecznym.

13