1800320357

Filozoficzne umocowanie zasady „odpowiedzialności za ochronę”...

z wolności (prywatnej i publicznej) oraz preferencji dla dialogu w regulowaniu wzajemnego współżycia z naciskiem na podmiotowość i obywatelskość związanych z poszanowaniem praw człowieka, środowiska (ekologią) i konsumentów oraz zwierząt⁸. Według wielu zajmujących się społeczną odpowiedzialnością (CSR) - za Andre Carolleme - odpowiedzialność ta daje się wyrazić w piramidzie, na szczycie której znajdują się reguły prawa (dobra wspólnego), wspierane regułami etyki (indywidualnego dobra najwyższego - szczęścia). Poniżej tych reguł umocowane są reguły zarówno ekonomii (zysku i nieponoszenia strat), jak i reguła filantropii (dobra najwyższego bliźnich i jego wspomagania - szczęścia polegającego na posiadaniu tego, co intelektualne, somatyczne i materialne albo zadowolenia z trwałego, stałego i uzasadnionego z życia)⁹.

Oczywiście kwestią dyskusji jest kolejność w tej piramidzie i nazwanie jej elementów¹⁰, ale nie ulega wątpliwości, że obszary odpowiedzialności społecznej (politycznej) obejmują przede wszystkim odpowiedzialność: etyczną, socjologiczną, prawną, ekonomiczną, ekologiczną, filantropijną i prawną, ale także innego rodzaju. Jakoś porządkując te obszary, uzasadnione jest wskazanie na cztery najważniejsze, a mianowicie odpowiedzialność:

-    etyczną (przed własnym sumieniem);

-    moralną (przed sumieniem innych, grup społecznych i tzw. opinią publiczną);

-    prawną (przed sumieniem zinstytucjonalizowanych sądów, które odpowiedzialność tę dzielą na cywilną - kontraktową, deliktową i gwarancyjną - karną, dyscyplinarną i służbową oraz konstytucyjną i polityczną oraz międzynarodową);

-    religijną (przed Sacrum).

Te najważniejsze obszary daje się związać z dwoma rodzajami wolności, a mianowicie z jednej strony osobistą i prywatną implikującą odpowiedzialność indywidualną, obejmującą obszar odpowiedzialności etycznej i religijnej, lub eschatologiczną, z drugiej zaś z wolnością publiczną i polityczną (społeczną), implikującą odpowiedzialność obejmującą to co moralne i prawne^{1 2}.

15

1

⁸    Zob. np. B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Wyd. Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce i Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2004.

⁹    Por. np. A. Paliwoda-Matiolańska, Odpowiedzialność społeczna w procesie zarządzania przedsiębiorstwem, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 65-73.

¹⁰    Oprócz modelu Carrola wskazującego na odpowiedzialność filantropijną, etyczną i prawną oraz ekonomiczną jest także model wskazujący na odpowiedzialność organizacyjną implikowaną z wolności publicznej i odpowiedzialność indywidualna implikowana z wolności indywidualnej (Zob. np. M. Rybak, Etyka menadżera - społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 28-67).

2

   Por. J. Świniarski, Społeczna odpowiedzialność organizacji w nowoczesnym zarządzaniu, (w:) Wybrane koncepcje i metody zarządzania początku XXI wieku, pod red. Wiesława Gonciarskiego i Piotra Zaskórskiego, WAT, Warszawa 2009, s. 58-59.