1869525147

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA KRAJOWEGO 271

PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA KRAJOWEGO

Ukazało się kilka książek związanych z bibliotekarstwem warszawskim.

Książkę Biblioteka Publiczna w kulturze warszawskich Wioch ( Winogrodz-ka, Gawkowski, 2008) rozpoczyna obszerny rozdział Rys historyczny dzielnicy Wiochy autorstwa Roberta Gawkowskiego, w którym czytamy, że nazwa dzielnicy pojawiła się w XVI wieku i oznaczała małą wieś położoną mniej więcej tam, gdzie dziś stacja kolejowa Warszawa - Włochy. O szybkim rozwoju osady rolniczej, jaką na początku II Rzeczypospolitej były Włochy, zdecydował łatwy i szybki dojazd do centrum Warszawy (kolejka PKP, a od 1932 r. EKD). Początki bibliotekarstwa we Włochach to założenie przez W. Dąbrowskiego Czytelni Powszechnej. Bibliotekę o szerokiej dostępności, o charakterze publicznym otworzyło w 1936 r. Stowarzyszenie Właścicieli Nieruchomości. W 1942 r. okupacyjny Zarząd Miasta przejął bibliotekę SWN na własność i nadał jej status biblioteki miejskiej. W starannie wydanej publikacji przedstawiono poszczególne okresy rozwoju biblioteki, powiązane z różnymi etapami w organizacji administracyjnej dzisiejszej Dzielnicy Włochy m. st. Warszawy. Najlepszy dla biblioteki okazał się okres od 2000 r., kiedy to zostały wprowadzone nowe zasady prowadzenia gospodarki finansowej w instytucjach kultury.

Kolejnym elementem obchodów stulecia Biblioteki m.st. Warszawy była siedemnasta Sesja Varsavianistyczna. Nawiązano w niej do poprzedniej sesji, w trakcie której m.in. omówiono różne etapy rozwoju Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy oraz przedstawiono jedną z najcenniejszych jej kolekcji - korespondencję Elizy Orzeszkowej. Podczas siedemnastej sesji, w całości poświęconej bibliotece na Koszykowej wygłoszono cztery referaty (Komornicka, Parnowska, red. 2008). Pierwszy — autorstwa Joanny Popławskiej przedstawia mecenasów i ofiarodawców biblioteki, od jej powstania do 1928 r., kiedy to została przejęta przez magistrat warszawski. W pozostałych wystąpieniach przedstawiono trzy wybrane kolekcje znajdujące się obecnie w Dziale Starych Druków i Rękopisów biblioteki. Pierwsza to księgozbiór będący niegdyś własnością bonifratra i lekarza z XVIII w., Ludwika Perzyny, druga to archiwum redakcji „Przeglądu Tygodniowego Życia Społecznego”, „Literatury i Sztuk Pięknych”, a trzecia to spuścizna po etnograf-ce, Reginie Lilientalowej.

Z Biblioteką na Koszykowej przez wiele lat w okresie międzywojennym związany był generał Kazimierz Kardaszewicz, człowiek o bogatym życiorysie i wielu talentach (Parnowska, 2008). Po przejściu w 1924 r. w wieku 69 lat w stan spoczynku - w stopniu generała brygady, pracował w 1. 1925-1938 w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy zajmując się, początkowo jako wolontariusz, zbiorami rękopisów i starych druków. Marta Parnowska w publikacji Generał Kazimierz Kardaszewicz —lekarz, bibliotekarz, humanista szczegółowo omówiła działalność Kazimierza Kardaszewicza w bibliotece, a także starała się, na miarę skromnych źródeł, ukazać wcześniejszy okres jego życia. Autorka broni dokonań Kardaszewicza, krytykowanych przez Kazimierza Piekarskiego, w zakresie opracowania zbiorów: „I trzeba przyznać, że mimo braku przygotowania fachowego oraz zaawansowanego wieku, Kardaszewicz opracował ponad trzy tysiące starych druków oraz uporządkował i opisał tysiące rękopisów” (s. 69).

Bogate zbiory Centralnej Biblioteki Statystycznej, mieszczącej się w Warszawie, największe tego typu w Polsce i drugie co do wielkości w Europie, kształtowały się od momentu powstania biblioteki w listopadzie 1918 r. przy organizującym się wówczas Głównym Urzędzie Statystycznym (Łazowska, 2009). Wtedy to udało się przejąć zbiory biblioteczne i archiwalne po ewakuującym się do Petersburga Warszawskim Komitecie Statystycznym. W 1919 r. księgozbiór biblioteki został powiększony o spuściznę po Lwowskim Wydziale Krajowym, prowadzącym badania statystyczne dla obszaru Galicji w ramach cesarstwa austriackiego. W jubileuszowej publikacji przedstawiono historię biblioteki, jej