1869525177

286 Z ŻYCIA SBP

NARADA W SPRAWIE EGZEMPLARZA OBOWIĄZKOWEGO

25 lutego 2009 r. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich zorganizowało w Bibliotece Narodowej naradę na temat egzemplarza obowiązkowego w Polsce. Celem spotkania była wymiana opinii oraz opracowanie wspólnego stanowiska bibliotekarzy i wydawców w sprawie zmian przepisów prawnych dotyczących egzemplarza obowiązkowego. Do udziału w spotkaniu zaproszono dyrektorów bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarza obowiązkowego, przedstawicieli Konferencji Dyrektorów Wojewódzkich Bibliotek Publicznych, Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich oraz wydawców. Wydawców reprezentowali Piotr Dobrolęcki (wiceprezes Polskiej Izby Książki) i Aniela Topulos (wiceprezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek). Spotkanie prowadziła Elżbieta Stefańczyk (przewodnicząca SBP). Uczestnicy spotkania otrzymali materiały, zawierające opracowanie Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej, dotyczące egzemplarza obowiązkowego na święcie oraz stanowisko Polskiej Izby Książki w tejże sprawie. E. Stefańczyk przedstawiła wstępne wyniki ankiety rozesłanej do dyrektorów bibliotek uprawnionych do otrzymywania egzemplarza obowiązkowego. Ankieta dotyczyła struktury wpływów do bibliotek objętych egzemplarzem obowiązkowym w odniesieniu do druków zwartych, wydawnictw ciągłych oraz pozostałych zbiorów, a także zakupów krajowych w ujęciu ilościowym i wartościowym. Po dokładniejszym opracowaniu wyniki ankiety zostaną zamieszczone w czasopismach bibliotekarskich oraz w serwisie EBIB-u.

Stanowisko PIK w sprawie egzemplarza obowiązkowego przedstawił Piotr Dobrolęcki. Wydawcy postulowali zmniejszenie liczby egzemplarzy obowiązkowych z obecnych 18 do 5 oraz wprowadzenie możliwości wykorzystania wersji elektronicznej książki ze zwróceniem uwagi na stosowanie odpowiednich zabezpieczeń przed naruszeniem praw autorskich oraz wydawniczych. Wydawcy do-magają się prawa odliczenia kwoty, odpowiadającej pozostałym trzynastu egzemplarzom obowiązkowym bezpośrednio od kwoty podatku.

Dyrektorzy bibliotek biorący udział w dyskusji, w większości byli przeciwni zmniejszeniu liczby egzemplarzy obowiązkowych. Egzemplarz obowiązkowy służy zachowaniu dziedzictwa narodowego, dla wielu bibliotek jest sposobem na odciążenie ich budżetu, szczególnie w sytuacji, kiedy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmniejszyło dotacje na zakup nowości wydawniczych przez biblioteki publiczne. Bibliotekarze zgodzili się z postulatem wydawców w kwestii dodruków - egzemplarz obowiązkowy nie powinien obejmować kolejnego wydania książki, w której nie zmieniono treści. Poparcie zyskał postulat dotyczący ulgi podatkowej dla wydawców. Zgłoszono potrzebę urealnienia terminów nadsyłania egzemplarza obowiązkowego: obecne są zbyt krótkie, wydawcy nie mogą terminowo wywiązać się z obowiązku wysyłki. Biblioteki otrzymują egzemplarz obowiązkowy z dużym opóźnieniem, mają też problem z jego kompletnością, są zmuszeni monitować wydawców. Problem z otrzymywaniem egzemplarza obowiązkowego zgłosili dyrektorzy bibliotek uprawnionych do otrzymywania regionalnego egzemplarza obowiązkowego.

Bibliotekarze wypowiedzieli się na temat egzemplarza obowiązkowego w elektronicznej wersji. Rozwiązanie takie wymaga budowy repozytorium (najlepszym miejscem według zebranych byłaby Biblioteka Narodowa). Repozytorium rozwiązałoby problem magazynowania zbiorów, szczególnie czasopism. Zwrócono uwagę na stronę ekonomiczną przedsięwzięcia: znalezienie podmiotu finansującego budowę repozytorium.

Dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej, przedstawił ideę egzemplarza obowiązkowego „na żądanie”. Biblioteka Narodowa otrzymywałaby tylko te publikacje, które znajdowałoby się w kręgu jej zainteresowania. Dzięki temu mogłaby profilować swoje zbiory. Informacje o nowościach wydawniczych zamieszczane byłyby w katalogu składowym. Poza tym BN mogłaby