1869685740

Oryginalność pomyślana na nowo. Koncepcja ariergardy Marjorie Perloff 17

nowie się nad propozycją amerykańskiej badaczki w świetle polskiej poezji. Oczywiście nie chodzi tu o znalezienie analogicznych dla amerykańskich zjawisk na polskim gruncie i para-lelne wobec metody Perloff ich opisanie. 0 wiele cenniejsze wydaje się otwarcie dyskusji dotyczącej kilku ważnych zjawisk¹. W kontekście powrotów do praktyk awangardowych w drugiej połowie ubiegłego stulecia i w ciągu ostatnich lat na szczególne zainteresowanie zasługuje poezja dwojga polskich autorów: Tymoteusza Karpowicza i Krystyny Miłobędzkiej. W niniejszym artykule zostaną omówione wybrane zagadnienia ich twórczości. Zwrócę również uwagę na inne eksperymentalne praktyki w najnowszej poezji polskiej.

Strategie, jakie stosują w swych utworach Karpowicz i Miłobędzka, w pewnym stopniu odpowiadają tym, które omawia Perloff. Po pierwsze ważnym kontekstem dla obojga autorów jest tradycja dwudziestowiecznej awangardy. Po drugie wśród istniejących języków opisu współczesnej poezji niekiedy trudno znaleźć dla ich twórczości odpowiednią propozycję interpretacyjną. Wydaje się, iż Karpowicz i Miłobędzka są świadomi krytycznego przepracowania modernizmu (i w tym sensie ich twórczość można nazwać „postmodernistyczną”), a z drugiej strony kategorie dekonstrukcji nie zawsze dostarczają odpowiednich narzędzi do interpretacji ich tekstów.

Zanim omówimy koncepcję ariergardy, skupmy się na problemie relacji między geniuszem a oryginalnością, który pojawia się w pozornie oksymoronicznym tytule. Za prekursorów XXI-wiecznej dykcji poetyckiej Perloff uznaje Wielimira Chlebnikowa z jego koncepcją języka pozarozumowego (zaiim) i członków pracowni literatury potencjalnej, czyli OuLiPo. Jednak teksty fundamentalne dla współczesnej poezji to zdaniem badaczki The Waste Land Eliota i The Cantos Pounda. Perloff postuluje, by właśnie w awangardzie początku XX wieku szu-

1

Na potrzebę spojrzenia na współczesne eksperymenty z perspektywy awangardy pierwszej połowy XX wieku zwrócił już uwagę Tomasz Cieślak-Sokołowski - por. T. Cieślak-Sokołowski, Peiperyzm dzisiaj, czyli o pewnej linii polskiej poezji najnowszej [w:] Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, red. S. Gawliński i D. Siwor, Kraków 2011.