• zróżnicowanie możliwości zatrudnienia ze względu na płeć, sprawność psychofizyczną;
• materialne skutki bezrobocia są odczuwalne w Polsce szybciej i intensywniej niż w krajach Europy Zachodniej.
Istotnym problemem polskiego rynku pracy jest funkcjonowanie szarej strefy zatrudnienia. Zjawisko to jest ściśle związane z wysoką stopą bezrobocia w Polsce. Przejawia się w różnych formach aktywności zawodowej o charakterze zarobkowym i jest związane zarówno ze świadczeniem usług, jak i produkcją. Pracodawcy zatrudniający pracowników na „czarno” ponoszą z tego tytułu niewątpliwe korzyści materialne. Nie odprowadzają od takich pracowników składek na ubezpieczenia społeczne, a od uzyskiwanego dodatkowego dochodu nie płacą podatków. Pracownicy decydujący się na pracę na „czarno” pracują w warunkach narzuconych przez pracodawców. Z reguły jest to praca nisko opłacana, nie gwarantująca świadczeń socjalnych i praw pracowniczych (Litwosz, Pankiewicz, Staroń, Kosecka, 2003).
W okresie prowadzenia pracy nad niniejszym opracowaniem zaobserwowano spadek stopy bezrobocia w Polsce oraz w Częstochowie i powiecie częstochowskim. Pierwsze ankiety z osobami bezrobotnymi biorącymi udział w prowadzonych badaniach, zostały przeprowadzone w październiku 2004r. Wówczas, według szacunków GUS stopa bezrobocia kształtowała się na poziomie:
• w Polsce-18,7%,
• w woj ewództwi e śl ąski m - 16,7%,
• w mieście Częstochowa - 15,8%,
• w powiecie częstochowskim - 21,5% (opracowanie własne, 2004).
Natomiast w momencie zakończenia prac nad opracowaniem i w okresie przeprowadzania ostatnich ankiet, czyli w październiku 2005r. średnia stopa bezrobocia, według badań GUS, przedstawiała się następująco:
• w Polsce-17,8%,
• w województwie śląskim - 15,8%,
• w mieście Częstochowa - 15,5%,
• w powiecie częstochowskim - 20,8% (opracowanie własne, 2005).
4