1941127221

197

MATERIAŁY

żały teksty naukowe oraz metanaukowe. Często opisywano media drukowane (około 25%) oraz radio (ok. 25%) i telewizję (ponad połowa publikacji) — zwykle były to rozważania o komunikowaniu masowym, nie zawsze o poszczególnym medium.

W latach 1983-1985 niedoceniony w wypowiedziach wydaje się kontekst kulturalny (23%, w następnych okresach 35%, 40% aż do 47%). W 1985 roku rozpoczyna się wzrost znaczenia nadawcy-dysponenta (z 11% do 31%, średnio 17% w rocznikach 1983-1985) i kanału komunikowania (o 35% w ciągu trzech lat — średnio wynosił 41%). Opublikowano więcej niż w pozostałych latach materiałów dotyczących komunikowania grupowego. Więcej niż zwykle opracowań ma charakter obiektywnych badań naukowych (ponad połowa). Przykładem typowej publikacji w tym czasie może być artykuł Vincenta Mo-sco, w którym autor scharakteryzował naturę badań krytycznych i demaskujących powiązania władzy i mediów, a także próbuje odpowiedzieć na pytanie, kto będzie kontrolował postindustrialne społeczeństwo informatyczne²¹. Także publikacja Waltera Gantza, w której badane są związki komunikowania interpersonalnego, przepływ informacji i odbiór wiadomości z mediów masowych, może służyć za typowy przykład z lat 1983-1985²².

Lata 1986-1989 to czas, kiedy zmalało znaczenie kontekstu społecznego w opracowaniach JoC (o 23%), wciąż jednak dominującego. Częściej pisano o nadawcy-dysponencie (o ok. 8%) i zróżnicowanym odbiorcy (o ok. 3%), natomiast o otoczeniu nieco mniej (spadek o ok. 14%). Od 1986 do 1989 roku minimalnie wzrasta zainteresowanie przekazem (o ok. 5%), podobnie jak kanałem (o ok. 3%). Zwiększa się odsetek tekstów dotyczących sieci cyfrowych (o ok. 7% — w sumie 11%). Częściej publikowano opracowania autorów preferujących nurt empiryczno-funkcjonalny (o ok. 7%, w sumie 81%), rzadziej krytyczny (o 8%, w sumie 10%). W końcu tego okresu wzrosło zainteresowanie determinizmem technologicznym (o 2%, w sumie do 6%). Przykładowymi publikacjami w tym okresie mogą być artykuły Colleen Roach i Brendy Dervin. Pierwszy jest próbą określenia nie tylko oficjalnej, ale i rzeczywistej sytuacji i stopnia rozwoju nowego światowego ładu informacji i komunikowania²³. W drugim artykule autorka określa, czym jest feministyczny nurt naukowy i jaka jest jego pozycja oraz stosunek do innych doktryn²⁴.

Opracowania w kontekście kulturalnym miały zwiększone znaczenie także w latach 1990-1994 (o ok. 5% — do 40%). Częściej pisano w tym okresie o przekazie (wzrost o 16%), znacznie rzadziej natomiast o odbiorcach (spadek o ok. 17%, do 7%). Na początku tego okresu radio oraz kino (filmy) były minimalnie częściej opisywane (dla radia wzrost o ok. 5%). Zauważalna jest tendencja

²¹    V. Mosco: Criiical Research and the Role of Labor. JoC 1983, nr 3, s. 237-248.

²²    W. Gani z: The Diffusion of News About ihe Auemplcd Reagan Assassinaiion. JoC 1983, nr l, s. 55-66.

²³    C. R o a c h: The U. S. Posilion on the New World Information and Comnuinication Order. JoC 1987, nr 4, s. 36-51.

²⁴    B. D e r v i n: The Polential Contribuiion of Feminist Scholarship to the Field of Communication. JoC 1987, nr 4, s. 107-120.