1950083365

ANALIZY

procesów nastąpi wzrost obrotów handlowych. Pierwszy z nich, tzw. efekt kreacji handlu, polega na tym, iż w wyniku zniesienia taryf celnych między uczestnikami powiększy się wolumen wzajemnych transakcji. Po drugie, należy wspomnieć o efekcie przesunięcia handlu, który jest konsekwencją ustanowienia zewnętrznej, wspólnej taryfy celnej. Nowe, wyższe bariery handlowe z krajami trzecimi, w porównaniu do stawek między członkami, powodują spadek obrotów handlowych z pozostającymi    poza    ugrupowaniem

przedsiębiorstwami, prowadząc do zmiany struktury geograficznej wymiany handlowej.

Przekładając teorię na przykład Ukrainy, należy mieć na uwadze, iż zdominowana przez oligarchów gospodarka ukraińska jest komplementarna względem rosyjskiej. Rosja kredytuje gaz dla Ukrainy, pożycza pieniądze oligarchom. Również kluczowe projekty inwestycyjne związane są z rosyjskim rynkiem. Na ten rok zaplanowano m.in. fuzję w takich sektorach jak system elektrowni atomowych czy zakładów przemysłu budowy maszyn. Na 2013 r. zaplanowano także uruchomienie joint yenture w dziedzinie sprowadzania paliwa jądrowego do elektrowni w obwodzie kirowogradzkim. Rosja chce także inwestować w ukraińskie rolnictwo, przede wszystkim w eksport zboża z ukraińskich portów nad Morzem Czarnym. Innym przykładem kooperacji gospodarek ukraińskiej i rosyjskiej jest produkcja do Rosji takich produktów jak samochody, lodówki, samoloty i wyposażenie do nich czy silniki lotnicze. Należy mieć na uwadze, iż współpracujące z rosyjskimi firmami przedsiębiorstwa ukraińskie są nadal kierowane przez tzw. „czerwonych dyrektorów”, którzy sprawują władzę od 1991 r. Innym istotnym sektorem, gdzie obecność Rosjan jest widoczna, to bankowość. W ich rękach znajduje się ciągle 20% tej branży⁴³.

W tym kontekście zagrożone konkurencją wschodniego sąsiada są sektory skupione w południowej i wschodniej części kraju. Mowa tu o przemyśle ciężkim, produkcji samolotów i branży kosmicznej. Ewentualne członkostwo Ukrainy w UC oznacza więc konkurencję dla oligarchów m.in. z Doniecka, czyli dla elit popierających W. Janukowycza. Istotne znaczenie w tym kontekście odgrywa zresztą kwestia gazowa (dokładnie omówiona poniżej). Zakłady należące do oligarchów ze wschodniej i południowej Ukrainy są wysoce nieefektywne, jeśli chodzi o poziom zużycia gazu. Znaczenie surowca dodatkowo uwypukla fakt, iż stanowi on instrument zapewniania sobie społecznego poparcia. Ceny gazu dla gospodarstw domowych są dotowane przez rząd⁴⁴. Biorąc pod

⁴³    M. Bugriy, In Whole Or in Part, „The Ukrainian Week” 17

December    2012    [za:]

hllp://ukraiiiianweek.coin/Polilics/67B22#.UOkf81 OEwgA.faceb ook. dokument pobrany 3 czerwca 2013.

⁴⁴    Na marginesie wypada wspomnieć, iż subwencje państwowe są jednym z elementów sporu między Kijowem a Międzynarodowym Funduszem Walutowym (MFW). MFW: subsydiowanie energii ma bardzo poważne negatywne skutki.